Wêneyekî dîkey Zebîhî le Tewrêz

Wêneyekî dîkey 'Ebdul Rehmanî Zebîhî le Tewrêz

Danîştuwekan le rastewe: Haşmî xelîlzade, yek le nûseranî çalakî rojnamey "Kurdistan" le ser demî komar da.Xelîlî Sawcbulaxçî (Xane) rawestawekan: 'Ebdul Rehmanî Zebîhî [Bêjen], Mihemedî şapesndî[Azer],yek le nuseran u kirêkaranî çalakî çapxaney Kurdistan
Tîbênî: em wêneyeş be sipasewe le kitêbî " jiyan u beserhatî zebîhî ... " wergîrawe

Zebîhî le Tewrêz bo karî çapkirdinî govarî "Nîştman"

Zebîhî le Tewrêz bo karî çapkirdinî govarî "Nîştman"

Em wêneye le remezanî salî 1323î hetawî le Tewrêz helgîrawe. Ew katey Zebîhî lewênderê xerîkî karî çapkirdinî "Nîştman" buwe.‌ Ewaney le wêneke da nasrawnetewe: danîştuwekan , le rastewe neferî duwiyem,Xelîlî Sawcbulaxçî (xane), neferî sêyem, 'Ebdul Rehmanî Zebîhî. rawestawekan, le rastewe neferî yekem, Mihemedî şapesndî

Têbînî: em wêneye be sipasewe le kitêbî 'Elî Kerîmî " jiyan u beserhatî 'Ebdul Rehman Zebîhî (mamosta 'ulema), çapemenî Zagros Mêdiya, 1999 , Swêd wergîrawe

'Ebdul Rehmaní Zebíhí [Béjhen] Gerénendey " Níshtman""

'Ebdul Rehmaní Zebíhí [Béjhen] Gerénendey " Níshtman"

Bé em law u ew la 'Ebidul Rehmaní Zebíhí [Béjhen], gerénendey "Níshtman" u berpirsí capemení Jh.K. [ metbu'at mudírí]yek le rúnakbíre here helkewtuwekaní sallaní cilekaní zayíní Kurdistan buwe. Le temenékí kemda karubarí capemení "Komeley Jhiyaní Kurd"í westayane hellsúrranduwe. Hejhar le bíreweriyekaní da "céshtí Mijéwr" damezréneraní Komelle awa denaséné: " Le pash qewmaní shehríwer [mebest 21-í Xermaní 1320í hetawí ye] u le ser text lacúní Reza shay Pehlewi u hatiní Rús bo mellbendí Mukuriyan, efserék le layen Komellí Híway Kurdistaní ber destí 'éraqewe hatote Sabilax u deyewé kesék peyda ka ke gwé le amojhgarí bigiré. cend rojhék lew u lem pirsiyar deka, péyí delén Zebíhí dem lew meselane werdeda. Zebíhí , Huséní [mebest Huséní Zéríngerane] pé denaséné u cend kesékísh saz deden ke gwé lew efsere ke nawí Mírhaje bigirn. Yazde kes le baxí sísey degel Mírhaj ko debinewe. Le ser amojhgarí ew , hízbí "Jh. K. "dademezrénin , swéndinamekey denúsnewe, pirogiramí Hízbí Híwa be tozék deskariyewe dekene pirogiramí "Jh. K. " . Husén Firuwher [Huséní Zéríngeran], Zebíhí [ 'Ebidulrehman], Teweydí mela Nejme [ Nejmey Teweydí], ímamí [ 'Ebidulrehman], Mihemedí Nanewa [zade], Qadrí Mudersí, Mihemedí yahu, shapesendí [Mihemed], Mihemed Selímí, Qasim Qadrí [Qazí], Xale melay dawúdí binaxe daner bun . Jha ke Zebíhí miní birde swénd dan, be minewe buyine bíst endam. Husén endamí jhimare yek u Zebíhí jhimare du bu u Husén serokí Komelley " Jh. K. " bu. "Zebíhí le katí rageyandiní komar le Mihabad nebú. Le gell Qasmí Qadrí Qazí u Dillshadí Resúlí le layen memúraní hukúmetí néwendí le nizík Wirmé degírén, radegwézrén bo Taran. Be hewl u tékoshaní Qasmí Sedrí Qazí ke ew serubendí le Taran le xulí 14í mejlísí shúray míllí [ parlmaní éran] nuwénerí Mihabad bú u tenanet duway tewaw búní ew xuley mejlísísh her le Taran mabuwewe u nuwénerí Qazí Mihemed bú, le zíndan berdedrén u dénewe Mihabad. Rojhnamey Kurdistan le jhimarey 13-í xoyda [ cuwarshemo 24y Rebendan 1324 = 13 Fewriyey 1946 ] xeberí berbúní Zebíhí u awalaní awa bas deka: " Mizgení !! welam geyshtwe ke sé kesí azadíxuway eme: 'Ebdul Rehman Zebíhí u Dillshad u Qasm Qadrí ke hesht mang lemewber le layn karbedestaní fashíst mabí Eraní be naheq be díl gíran u yekser birdiniyane Taran le hemdí xuda degell azadí eme ewanísh azad kirawin u em rojhane xizm u kes u birayan bewan shad debin. Zebíhí le duway berbún le zíndan, her wek rabirdú hellsúrrawe, le rojhnamey Kurdistan da witar u núsrawey billaw kirdútewe, her weha le péwendiyekaní díplomatíkí komar da wek le cend wéneyekda ke duwatir bilawí dekeynewe deselmé beshdarí kirduwe, Eagleton delé le serdemí komar da wekú pishknérí hukúmet karí kirduwe. Tébíní: em wéneye be sipasewe le arshíví shexsí 'Elí Kerímí wergírawew lepéshekí cap kirdinewey 82 jhimarey rojhnamey Kurdistanísh da heye, ke sallí 2007 wekú pirojheyekí hawbesh le layen Binkey Jhín u capemení Aras billaw kirawetewe.

Husênî Zêrînegeran [Firuwher] yekem seroki J.K., têkoşerêkî le bîrkiraw

Husênî Zêrînegeran [Firuwher] yekem seroki J.K., têkoşerêkî le bîrkiraw




Renge zor le berey henûkey Kurd nezanin Husênî Zêrîngeran kêye? le hêndêk serçawey Kurdî da be kurtî basî kirawe u tenanet " Hêmin" îş le " lekuwêwe bo kuwê " da be serdagîrawî lêy duwawe. Husênî Zerîngeran endamî jimare yekî Komeley J.K u ta oktobirî salî 1944 serokî Komele buwe.
Le ser demî Reza şa u pêş mangî Xermananî salî 1320-î hetawî duway wajo kiranî peymanî Se'dabad le salî 1937,ke le çend madeyda gelekomey nêwdewletî be dijî têkoşeranî ser sinûran pasaw dirawe , u lewane Kurdekan, zor'eşîret u takî Kurd wekû "serbizêw" rawnirawin u dûr xirawnetewe bo şwênî dûredest le Kurdistan u naçar be nîştecê bûnî tobzî kirawin.Husênî Zêrîngeran ke le "Hîzbî azadyî Kurdistan " da çalak u têkoşerêkî netirs buwe yek lew patirawane buwe u dûr xirawetewe bo şîraz.Duway helweşanî hukmî Reza şa gerawetewe bo Sabilax. seyd Pîrey Nîzamî serokî "qolsûran" le serdemî komar u Hemedî Mewlûdî pêşmergey nasrawî serdemî komarîş le nêw ew dûrxirawane da bûn.‌
Le serdemî pêş damezranî komar da, dewrî Husênî Zêrîngeran ziyatir le pêwendî le gel hêrş bo ser şarebanî [îdarey polîs]Mihabad basî lêwe dekirê.Rûdanî dagîrkirdinî şarebanî le 26-î Rêbendanî salî 1323î hetawî [15 î Fêvriyey 1945] wate nizîkey sêzde mang ber le rageyandinî komar qewmawe.Jimareyek le danîştûanî şarî‌ Mihabad be mebestî estandin u le nêw birdinî lîsteyekî wergiranî qend u şekirî dewletî ke aşkira bûnî debû bibête hoy derkewtinî saxtekarî le wergirtinî qend u şekir da , be rêberî 'Ezîzxanî Kirmanc heliyankutawete ser şarebanî.Lew rûdawe da yek le şarûmendan be nêwî Mîney Xalndî u be pêy nûsînî Eagleton[ Komarî Kurdî Salî 1946] hewt paseban kujrawn .Giranî şarebanî ‌ kotayî dawe be duwayîn nîşaney destelatî hukûmetî nêwendî le Mihabad ber le rageyandinî komar*. Ew demî Husênî Zêrîngeran berpirsî dabeşînewey qend u şekirî dewletî buwe.
Ew serçawaney basî ew rûdaweyan kirduwe [ betaybetî Xelîlî Fetahî Qazî, Eagleton u tenanet lew salaney duwayîşda Menafî Kerîmî ] delên ew hêrşe bo parastinî berjewendî kesî kirawe ta ewey kirdeweyekî siyasî bê, bellam leber ewey ‌ ew serubendî germey çalakî Komeley J.K.buwe u hemû serçawekan delên Husênî Zêrîngeran hanî 'Ezîzxanî Kirmancî dawe bo wirûjandinî xelk , u lew deme da ferdî yekemî Komele buwe, çalakiyekî ewto ke kotayî dawe be huzûrî riwaletî destelatî hukûmetî nêwendî le Mihabad nakirê be dûr le diney siyasî bûbê u hernebê akamekey yek lew hoyane buwe ke zemîney xoş kirduwe bo dasepandinî hukmî xoyî Kurd.
Le duway alugorî nêwxoyî le Komele da u bûnî Qazî Mihemed be serokî Komele u duwatir damezrandinî Hîzbî Dêmokiratî Kurdistan Husênî Zêrîngeran le Hîzb da dirîjey be xebat dawe u le serdemî komar yek le efseranî helsûr buwe.Ew yek lew kesane buwe ke rêw resmî helkirdinî alay komariyan le zor şwênan rêk xistuwe ‌,egerçî le pêkhatey rêberayetî hîzb da nebuwe.
Duway rûxanî komar Husênî Zêrîngeran gîra u paş çend sal ber bû, bellam le ber ewey "serbizêw" bû u heday nededa dîsan gîrawe.çakim webîr dê le zemanî serokwezîrî Mihemedî Musedîq da ke çalakî siyasî Hîzb bûjabuwewe le hewşey malekeyan le gerekî "rizgeyan" î Mihabad be serperstî "'Ezîzî Yosfî" rêwresmî "rojî cîhanî mindalan" berêwe çû, ewe ew serubendey bû ke duway çend sal zîndanî kêşan azad kirabû. Husênî Zêrîngeran le serdemî Heme Reza şay Pehlewî da be seriyekewe pazde sal zîndanî kêşa.
Le salanî 1346 – 1347- î hetawî, ew katey le Taran dejiyam u taze le zîndan ber bibû çendîn car çûme dîdarî.sebaret be rabirduy siyasî u be taybetî serdemî komar kemdwê bû. Le çend kesî ke le gelî de zîndan da bûn bîstûme,le ast zîndanewanan buwêr u begiştî kesêkî nehawawe buwe.
Husênî Zêrîngeran le 13-i Xakeléwey 1352-i Hetawi (1352-01-13) le Taran koçi duwayi kirdùwe u termi pirozi lr goRistani Beheshti Zehra qet'ey 3 néjrawe.

Hesen Qazi

*Têbînî. Em wêneye be sipasewe le kitêbî " Negahî be Tarîx-e Mehabad , Seyid Muhemed Semedi,antşarat Rehro Mehabad , salî 1377"wergîrawe w debê wêney salanî duwayî jiyanî Husênî Zêrîngeran bê .Berêz Semedî heleyEagleton î le mer tarîxî gîranî "îdarey şarebanî" rast kirduwetewe,bellam boxoşî le nûsînî rêkewtî salî zayînî qewmanî ew rûdawe da helley kirduwe

Komeley J.K. [Jiyanî Kurd]

Komeley J.K. [Jiyanî Kurd]

Eme wêney jimareyek le endamanî seretayî Komeley J.K. [Jiyanî Kurd]e. Ta êsta sax buwetewe ke" Komeley Jiyanî kurd" le 25-î Gelawêjî salî 1321-î hetawî [16î Utî 1942] le Sabilax damezrawe. Bellam hêndêk boçûn çalakî komele degerêninewe bo salî 1937 , 1939.Le salî 1942, le layen 'Ezîzî Zendî yewe "meramnamey Hîzbî Azadyî Kurdistan" bilaw buwetewe ke delê le salî 1939 ew hîzbey damezranduwe.
Be le ber çaw girtinî ewey ke her nebê dû le endamanî berçaw u diyarî damezrênerî "Komeley Jiyanî Kurd" le "Hîzbî Azadyî Kurdistan" da kariyan kirduwe,wekû Husênî Zêrîngeran [Husênî Fruweer], ke ta oktobirî 1944 serokî Komele buwe u her weha Mihemedî Nanewazade, dekirê ew boçûne beselmêndrê ke çalakî J.K. degerêtewe bo ber le salî 1942 , egerçî bew nêweş nebûbê.
Rojnamey Kurdistan le jimarey 69 -î xoyda [Yekişemo 30 Pûşperî 1325-î hetawî ] le nûsraweyekda sebaret be kûjranî Mihemedî Nanewazade, be qellemî seyîd Mihemedî Hemîdî le jêr serdêrrî : " Serpolî dû Mihmdî Nanewazade şehîdî regay nîştman" le gel şitî dîke denûsê :"... Nanewazade salî 1320 daxlî Hizbî Azadyî Kurdistan bû u swendî xward ke bo rizgarî Kurd u azadî Kurdistan le zullm u zor le hîç rûdawek rû wernegîrî... "‌

cejnî serbexuî u nasandinî pîşeway Kurdistan le layen amujgaranî medrsey kiçan

cejnî serbexuî u nasandinî pîşeway Kurdistan le layen amujgaranî medrsey kiçan

Be pêy nûsînî rojnamey Kurdistan [jimare 28, çuwarşemo 7-î Xakelêwe [î] 1325 = 27 Marsî 1946] "em wêneye le rojî cejnî amuzgaran u şagirdanî medrsey(kiçan helgîrawe)". Kurdistan le jimarey 27- î xoyda [Duşemo 5-î Xakelîwey 1325]denûsî:be buney pek hatinî arezuî çendîn saley netewey kurd u nasandinî peşwa u serbexoyî Kurdistan rojî çuwarşemo 1324-12-10‌ le layen amojgaranî medrsey kiçan satî 2-i paş nîwero le salunî idarey Ferheng cêjnekî zor cûwan saz kira.Yaî peşeway Kurdistan ,‌ yayekanî endamekanî Hizbî Demokiratî Kurdistan u gişt tebeqatî şarî Mihabad lem cêjne da bun.
Yaî peşeway Kurdistan paş nutqek le babet pîşkewtin u rehnimayi jnanî Kurdistan u supas le yaye amujgarekan cutek gûarey zerî be mudîrey medrsey kiçan [ Wîlmey Seyadiyan mudîrey medresey kiçan buwe têbînî lêkolerewe ] be xelat bexşî ‌u gelîk le yayan u şagirdanî medrsey kiçan be pey nusrawî jîrewe nutq u xitabeyan xwêndewe"
Kurdistan lem jimarey 27 u 28 da kurtey ew"nutq u xitabeyaney bilaw kirdûtewe: "elf xulasey nutqî yay peşeway Kurdistan xulasey nutqî yay (Wîlma Seyadiyan) mudîrey medrsey kiçan - c-xitabey yay 'Imet Qazî kiçî cenabî (peşeway Kurdistan)- d- xitabey yay kubray 'Ezîmî -xitabey yay mezer [Mawzer]Bilezade- u- xitabey yay Seltenet Dauwdzade maşîn nusî idarey Ferhng-z-xitabey yay ferîdey Zendî- h- xitabey yay 'Işret 'Ezîmî - T - xitabey yay Eranî bilurî - î- xitabey yay şasultan Fetahî]"
Cêyî xoşiye ke be yarmetî ew nûsraweyey Kurdistan şwwên u rêkewtî gîranî em wêneye sax debêtewe.Bellam be berawird kirdinî jimarekanî Kurdistan derdekewê ke 10 heleye u ew çuwarşemoye 15-î Reşeme buwe.
şwwên : îdarey Ferheng
rêkewt : 15-î Reşemey 1324 = 6î Marsî 1946

Pêşewa u Duktur Mihemedî Keywanpûr[Mukirî]

Pêşewa u duktur Mihemedî Keywanpûr[Mukirî]




Bêguman em wêneye ber le rageyandinî komar u bey'etî xelk be Qazî Mihemed wekû pêşeway Kurdistan helgîrawe.Le rîzî pêşewe da, neferî sêyîem duktur Mihemedî Keywanpûr [Mukirî duwatir] debînîn ke le salî 1323 hetawî le layen Taranewe be serokî îdarey ferhengî Mihabad diyarî kira (Mêjuwî Mihabad,seyd Mihemedî Semedî, be zimanî Farsî).Debê amajey pêbikeyn ke duktur Keywanpûr le hawinî salî 1324 le katî nîşandanî şanoy "Daykî Nîştman" le Mihabad buwe.Emin bo xom le kitêbixanekey le Parîs çendîn wênem dîwe ke le katî berêweçûnî şanoy Daykî Nîştman helgîrawin. Duktur Mukirî salî 2007 le temenî serewey heşta salî le Parîs koçî duwayî kird.Bilêyî nekirê kopî ew wênane le lay ewaney wa le duway be cê mawin bidozrênewe?
Kesanî dî lem wêneye da: rîzî duyem le lay rastewe bo çep: 1.mîrza 'Elî Rîhanî,2. Xenî Xusrewî,4. Hacî Mistefay Dawudî.Rîzî bin dîwarî le rastewe bo çep [ewaney danîştûn]2.Menafî Kerîmî,6.mîrza Hemedemînî Mu'înî‌

Portirey " Pêşeway mu'zemî Kurdistan cenabî Qazî Mihemed"

Portirey " pêşeway mu'zemî Kurdistan cenabî Qazî Mihemed"

Rêy têdeçê em portireye le daw u dezga u dayîrekanî hukûmetî Kurdistan helawsrabê. be le berçawgirtinî ewey ke le serdemî komar da derfetî têknîkî berteng buwe,le waneye le Tewrêz saz kirabê.Bilêy ew hunermendey wênekey razandûtewe kê bê?

Rêjey suware le rêwresmî helkiranî ala

Rêjey suware le rêwresmî helkiranî ala
jêder: serçawey pêşû

Rêwresmî helkiranî ala le Mihabad

Rêwresmî helkiranî ala le Mihabad


Em wêneyeş dîmenêkî dîkeye le rêwresmî helkiranî ala le Mihabad ( 26-î Sermawezî 1324î hetawî). Wêneke le fîlmêkî belgeyî wergîrawe ke be zimanî Rûsî le ser hukûmetî Azerbaycan saz kirawe u têyda legel "Qasmî çeşm Azer" yekêk le rêberanî Frqey Dêmokiratî Azerbaycan witûwêj kirawe. Ewey le mer Kurdistan bê, lew fîlme da wêney çendîn boney ciyawaz debîndrê wekû: rêwresmî helkiranî ala le Mihabad u rêjey giştî lew rojeda, dîdarî seranî Kurd u Azerbaycanî le Tewrêz, çawpêkewtinî seranî Kurd u Azerbaycanî le dêî Xuwace Mîrî nizîk şarî Meraxe, sehney berê kirdinî Pêşewerî le layen Qazî Mihemedewe le firgey Tewrêz,dîdarî efseranî payeberzî şûrewî le gel çend piyaumaqulî kurd u dîmenî Rehîmî Qazî le rojî helkiranî alay kurdistan u....
Lem dîmene da çend pele befr be ser şaxewe diyarî deda
wênehelgir: fêlmgiranî şûrewî

Cêjnî helkiranî alay kurdistan le Balanêş

Em wêneye le jimarey‌ 35-î Kurdistan( Dûşemo 26- î Xakelêwey 1325 = (15-î Awrîlî 1946 ) da bilaw kirawetewe.Kurdistan le jimarey 38-î xoyda [Dûşemmu 2-i Banemer1325= 22 Awrîli 1946]"Tezkir"êkî bilaw kirdûtewe u denûsê:"Ew weneye ke le jimare 35- î rojnamey Kurdistan çap kirabû weneke ke rojî helkiranî alay Kurdistan le dey Balanîş helgîrawe u ewaney ke le wenekeda debîndrît[debindren]'edek le axayanî şikak we Herkîn u be taybetî axay Zero beg ke be hoy ewan cîjn gîrabû denasrêtewe".
Le jimarey 23-î Kurdistan da[çuwarşemo 15 -i Reşeme= 6 Mars 1946]zor ber le çap kiranî wêneke xeberî berêweçûnî ew cêjne awa nûsrawe:" Cêjnî serbexoyî u nasandinî peşeway Kurdistan le balanîş rujî 26 -11-1324 be pî srbexuî u nasandinî pîşuway kurdistan le layen biray gewre Zero Beg cîjnekî gele be şewket le dey Balanîş gîrawe lew cîjne da gelîk le axayanî dewruberî Balanîş u Wirme teyda besdar bun u çend hezar kes le cuter u flexoyî hazir bun u şayî helperke u xwendinewey guranî mîlî Kurdistan u ledanî muzîk u dehul u zurna hemu kesî serxoş kirdibu u le Wirmî ra wenegirîkiyan henabu ke çend weneyan lew cîjne helgirtuwe u çend kes witar aş'ariyan be Kurdî u Turkî xwedutewe u wene u witarekaniyan bu Komîtey Nawndî nardwe wenekan nardran kilîşe bikiren u witarekan le peş der hatda çap dekirîn"
diyare be derecey yekem le ber tenge ber bûnî deretanî têknîkî Kurdistan u çapemeniyekanî dîkey serdemî komar layekî ewtoyan le bilawkirdinewey wêne nekirduwetewe. Le 82 jimarey Kurdistan , ke bexoşiyewe le salî 2007 le layen BinkeyJîn le Silêmanî be şêweyekî zor cuwan çap kirawnetewe, be hemuwiyewe tenê 11 wêne debînîn‌.

cêjn "be şanazî pêşeway kurdistan" le layen seyd'ebidula efendiyewe

Kesanî danîştû le rastewe bo çep:1. Seyd'Ezîzî şemzînî,2.Seyd'Ebdulla Efendî [şêx 'Ebdulay Geylanî].em wêneye zor rêy têdeçê le rojî 9-î rêbendanî 1324-î hetawî le cêjnêk da gîrabê ke rojnamey Kurdistan [jimare 25 ,Yekişemo 26-î Reşemey 1324 = 17-î Marsî 1946] away bas deka: " Le rojî 9-11-1324 satî 2 paş nîweruda le layen axay Hacî seîd ‌ 'Ebudalla Efendî cîjnekî zor cuwan be şanazî peşeway Kurdistan gîra paş witarekî zor le layn birayanewe seîd 'Ebdul'ezîz em witarey xwendewe: (Tebirîkî xanedanî Nehrî)...."
Wekû hêndêk serçawey nûsraw bas deken le rojî rageyandinî komar da Zêro begî Behadurî [herkî]le qisekanîda tawanî "xeyanetî "wepal seyd 'Ebudulla Efendî dawe.Her le rojî rageyandinî komar,Seyd'Ezîzî şemzînî kurî Seyd 'Ebdullaş witarî pêşkêş kirduwe.Rojnamey Kurdistan le laperey yekemî jimare 10-i xoyda [Dûşemo 15-î Rêbendanî 1324 =4-î fêvriyey 1946]
lîstî ew kesaney bilaw kirduwetewe ke le "mîtîngî" rojî 2-î Rêbendan da qiseyan kirduwe. Ew lîsteye hem nêwî "axay Zêro beg" u hem"axay seîd 'Ebdul'Ezîz"î têdaye.Kurdistan le jimarey 13-î xoyda[Dûşemmo 22- Rebendan 1324 = 11 fîuriye 1946]" nutqî biray xoşewîst (seîd 'Eidul'Ezîz kurî Hacî seîd 'Ebdulla"î bilaw kirduwetewe.Belam qisekanî hîç hêrş yan amajeyekî be qisey Zêro Beg têda niye. Kurdistan‌ le jimarey15 da paragirafêkî le qisekanî Zêro Begî le rojî 2- î Rêbendan bilawkirdûtewe u ewbeşe le qisekanî labirawe ke Seyd 'Ebdulla Efendî be "xiyanet" tawanbar kirduwe sansuriyan kirduwe.Bellam, le jimarey 21 [şemmu 11-î Reşeme 1324 = 2-i mars 1946]da carêkî dîke "nutqî axay Zero Beg le rojî 2-î R bendanî 1324" le laperey yekemda bilaw kirawetewe,‌ ewcar ew qisaneşî têdaye ke sebaret be Seyd 'Ebdulla Efendî kirduwiye . çuwar jimare duwatir‌ dengûbasî cêjne u(tebirîkî xanedanî Nehrî)bilawkirawetewe.Ewe nîşan deda ke karbedestanî Mihabad wîstuwiyane dillî her dû layan rabigirn u‌ ne şîş bisûte ne kebab!!
Bedaxewe şuwênî berîweçûnî ew cêjne le layen Kurdistanewe bas nekirawe.Em wêneye dekirê lew cêjne da le" Dizey mergewer" girawe,helgîrabê.

Têbînî : em wêneye be spasewe le arşîvî şexsî Kakşar Oramar wergîrawe

Helkirdinî ala le ser xanuwî Heyet Reysey Mîllî
26-î Sermawezî 1324 [ 17-î dîsambirî 1946 ], Mihabad

Rêwresmî helkirdinî ala le Mihabad


Govarî Kurdistan bilawkerewey bîrî Hîzbî Dêmokiratî Kurdistan le jimarey Sêyîemî xoyda, mangî Xakelêwey 1325 [ Marsî 1946] le jêr serdêrî "Helkirdinî alay Muqedesî Kurdustan le Mihabad" denûsê : " ..... rojî 26- î Sermawez [î 1324î hetawî] = 17-î Dîsambirî 1945,tewawî nunerekanî ehalî Kurdustan le şarî, Mihabad kubunewe. le se'at 10-î beyanî le kangay Hîzb alay Kurd be huzurî de hezar nefer helgîra u le katîk da destey muzîk marşî mîllî lî deda u le sertaserî şeqamî Wefayî da sefî nîzam ke luley tifeng u muselsel u sernîzeyan dedrewşa destey lawan u qutabiyanî mekteb,kiç u kur, le lay rastî ala le hereket da bun, gewre u çukî Mihabad, heyet u nuneranî Hîzbî Demukirat le pişt serî ala serî te'zîmiyan bu danewandibu u, bu îhtîram çepleyan lî deda u hurayan dekîşa u, pîşeway mu'ezemî Kurdistan cenabî Qazî Mihemed witarekî be tînî le babet alay muqedesî Kurdistan îrad fermu.
Ewcar le paş nutq u xîtabe u tîrhawîştinekî zur u be cehenanî merasîm u nesbî ala le ser 'emaretî Heyetî Reysey Mîllî cîjne duwayî hat...."

wênehelgir: Seyadiyan yan Simayl xanî Feruxî

Rêwresmî helkirdinî alay Kurdistan, 26-î sermawezî 1324

Em wêneyey lêre da deybînin rojî helkirdinî alay komarî Kurdistan le Mihabad helgîrawe le
rastewe bo çep: neferî duwiyem: Seyd Mihemedî Tehazade(Eyubîan)wezîrî bêhdarî,neferî çuwarem: Reys Cumhûrî kurdistan pêşewa Qazî Mihemed؛neferî şeşem: Hacî Babe şêxî Siyadet Serokî Heyet Reysey Mîllî؛ neferî hewtem: Mihemed Husênî Seyfî Qazî wezîrî hêzî Kurdistan u cêgirî Reys Cumhûrî Kurdistan. Têbînî:hoy ewey delêyîn‌ em wêneye î rojî 2-î rêbendan niye, eweye lêre da pêşewa bergî nîzamî deber da niye,wekû ew wêneyey wa le kitêbekî Eagleton da çapkirawe.Hîç gumanî têdaniye wêney nêw kitêbî Eagleton rojî 2-î rêbendan helgîrawe.Ew efserey ‌sillawî nîzamî pêşkêş deka,Ehmedî Kefaşî yan Ehmedî Nazmî ye,wa derdekewê em wêneye u wêney pêşû le yek bone da helgîrabin
wênehelgir: Seyadiyan yan Simayl xanî Feruxî

Rêwresmî helkirdinî alay Kurdistan 26-î sermawezî 1324-î hetawî [ 17-î dîsambirî 1945 ]

Em -wêneye le rêwresmî helkirdinî alay Kurdistan le Mihabad helgîrawe. Wêne ke ‌katî xoy le Başûrî Kurdistan çapkirawtewe u be tilînivîs le binî nûsrawe: " le rojî serbexoyî Kurdistandaـ
le rastewe bo çep 1 ـ ‌‌‌‌zabtîkî kurdî Mihmd Fîruzî le katî selamî melkîda!!! le tenîşt ‌‌alawe westawe. ـ Kirîm Nazmî alay kurdistanî bedesteweye. 3 ـ Ehmd Kefaşî zabtêkî kurd"
Be pêyî le ber yek rananî wênekanî serdemî komar tewaw sax debêtewe, ew wêneye î rojî helkirdinî alaye,nek rojî rageyandinî komar. Nakirê miro be tewawî le rîzî nêwekan bew corey le bin wênekeda hatuwe dilniya bê.
Tikaye eger agadarî ziyatirtan le ser kesanî nêw em wêneye heye êmeş agadar ken. Wêney Mihemedî Fîrûzî[ke kurî pûrî pêşewa buwe] dekirê be berawird kirdinî wêney wî ke le cêyî dîke da çap kirawin binasrêtewe.Ew wêneye le kitêbî benrxî " Susan Meiselas: " Kurdistan le Sêberî Mêjû da"bilaw kirawetewe w çend car buwe be postêrî pêşangeyekanî em kitêbe. Kitêbî kurdistan le sêberî mêjûda" bem zuwane,belam emcar be înglîsî, Kurdî nêwerast u Tirkî lepal yekda bo carî duwem bilaw dekirêtewe

çuwarçra, 2- î rêbendan,rojî rageyandinî Komarî Kurdistan

Rîzî pêşewe le rastewe bo çep: 1.Sedîqî Heyderî,2.Mihemedî Nanewawade.
rîzî piştewe: le rastewe bo çep: 10.'Ebidulrehîmî Cewanimerdî Qazî, 12.Mihemedî Tokmeçî

Wênehelgir: Seyadiyan yan Simayl xanî Feruxî

Rageyandinî Komarî Kurdistan

Em wêneye rageyandinî "Dewletî Cumhûriyetî Kurdistan"e le meydanî çuwarçray sarî Mihabad le 2î Rêbendanî salî 1324î hetawî [22î janiviyey 1946î zayînî] Qazî Mihemed le bergî nîzamî da sillawî rêjey giştî dedatewe.
Ewaney denasrênewe , rîzî pêşewe le rastewe bo cep: neferî yekem Sedîqî Heyderî,2Mela Mihemedî Dirbikey [lacanî], 4.Seyd 'Ezîzî şemzînî, 5.Mela Husênî Mecdî,6.Mela Mistefay Barzanî,7.Mela Sedîqî Sîdqî,8.Mela 'Ebidulay Muderesî.

Wênehelgir: Seyadiyan yan Simayl xanî Feruxî