Jhenerrall mayor Mela Mistefay Barzaní u Héndék Le Serkirdekaní Díke Le Mihabad

Jhenerrall mayor Mela Mistefay Barzaní u Héndék le Serkirdekaní díke le Mihabad

Be pashxaní wéneke u shéwey poshéní yuníformekewe derdekewé ke be duway wénekey péshú da késhrawe.
Le rastewe daníshtuwan:1. Jhenerrall mayor Mistefa Barzaní ,2.'Ebdulmumín Barzaní kurrí shéx Siléman Barzaní,3. Shéx Siléman Barzaní.Rrawestawan le rastewe bo cep:1.Nenasraw,2.'Elí Xelíl,3.Mihemedaxay Mérgesúrí,5.Es'ed Xoshewí

Cawkani: Sercawey péshu

Jhenerrall mayor Mela Mistefay Barzaní Fermandey Hézí Barzaníyan

Jhenerrall mayor Mela Mistefay Barzaní Fermandey Hézí Barzaníyan


Le Dewlletí Jumhúrí Kurdistan da Mihemed Huséní Seyfí Qazí Komek Fermandey hemú héz u wezírí Jeng [Hézí Démokirratí Kurdistan], Mistefay Barzaní qa'idí Kurdí Barzan u fermandey Hézí Barzaníyan, Emer Xaní Sherífí serokí tayfey kardarí konfédrasíoní 'eshíretí Shikak u yek le nwéneraní Kurdistan bo ímza kirdiní peymaní birayetí u dostayetí le néwan Kurdistan u Azerbayjan u Heme Reshíd Xaní Qadirxanzade fermandey Hézí Bokan u menteqey Sera piley jhenerral mayoríyan hebú.
Péshewa le wuteyekda le katí royshtiní bo Tewréz le 15 – 2- 1325 ke le "Kurdistan y, jhimarey 46, shemo 21-í Banemerrí 1325/11-í Mey 1946" da cap kirawe legell shití dí dellé : " Birayaní xoshewístí Barzaní ke le régay wedest xistinewey azadíy Kurdistaní mezin wulat u mall u mindallyan le pésh caw níye u he‌múyan le pénaw ew metllebe nawe, merdane le koshsh dan , jégay shanazí ye u azadíxwahí mílletí Kurdewarí nimayish deden u sharezayí wan le 'emelíyatí jengí u azayí u reshídíyan ke sífatí mumeyizey Kurdan e le sherrí Salhawa ye da me'lúm bú ke 'ídeyekí 200 neferí ordúy Farsekan deyewíst bo lay Seraye bét ewan be 170 neferí péshyan pé girtin, 110 neferyan lé kushtin , 40 esíryan lé girtin u telefatékí zoríyan lé dan be bé ewey yek neferyan xwéní le kepoy bé.
Jenabí Heme Reshíd xan ke cend wexte lew régaye da ímtíhaní xoy dawe, hemúy ewane bellgeyekí zor gewren ke junbishí azadíxwahí Kurdistan be hoy síyasetí xaríjí nebúwe bellkú hézéke le dillí hemú Kurdék da mewjúde.........."

Em wéneye debé le 'ekasxaney seyadíyan le Mihabad hellgírabé.

Tébíní: em wéneye be spasewe le wergérraní Kurdí dú kitébí Husénqullí pisyan . Kitébékí Hesení Tefréshíyan u kitébékí Murrteza Zerbext ke hemúyan be yekewe le tuwéy bergék da cap kirawin u ‌ be Kurdíy Néwerrast néwí lénrawe" Barzaní le Mehabadewe ... Bo aras . Wergérraní Shewket Shéx Yezdín , Dezigay Capí Aras , Hewlér 2001 , wergírawe

Ebulqasimí Sedrí Qazí Nwénerí Mihabad le Xulí Cardeyemí Parlimaní éran

Ebulqasimí Sedrí Qazí Nwénerí Mihabad le Xulí Cardeyemí Parlimaní éran

Wéney Ebulqasimí Sedrí Qazí (Sedrulíslam ) nwénerí Mlhabad le xulí 14yemí mejlísí shúray míllí éran u nwénerí Qazí Mihemed u hukúmetí Kurdistan le Taran. Sedrí Qazí le 18-í Banemerrí 1281-í hetawí le Sabllax le dayik bú.
Ew biray picúktrí Péshewa Qazí Mihemed u dú sall lewí genjtir bú .
Sedrí Qazí le xulí Cardeyemí mejlísí shúrray míllí legell firaksíoní péshikewtúy mejlís haw deng bú u le wutarekanída le mejlís zor jar zuillm u zor u kirdewekaní hukúmetí néwendí le Kurdistan u be taybetí errtesh u nízamíyekaní le qaw da. Xulí 14-í mejlísí éran le 6-í Reshemey 1322-í hetawí ta 21-í Reshemey 1324-í xayand wate 25-í Féwríyey 1944 ta 12-í Marsí 1946. Yek le firíwkaríyekaní serekí hukúmetí néwendí éran bo dagírkirdinewey Azerbayjan u Kurdistan be bíyanúy berréwebirdiní hellbijhardiní xulí 15yemí mejlís bú ke hukúmetí Qewamuseltene le gell hukúmetí neteweyí Azerbayjan le serí rék kewtibú.
Hejhar le bíreweríyekaní “Céshtí Mijéwr” le merr Sedrí Qazí denúsé:" le desgíroyí damawan u tika bo zíndaníyaní bécare da zorí koshish kirdúwe u be píyawí cak nasrawe u le zemaní Komelle da bote nayb le Taran".
Zíyaedíní Elemútí le kitébí "Feslí ez taríxé Mobarézaté síyasí u éjtéma'í yé Iran, Jonbéshhayé Cep" Shérketé Capexsh, 1370 y hetawí Taran" amajhe be héndék calakí Sedrí Qazí deka le wutúwéjhekaní destellatí Kurd u Tirkí Azerbayjaní le layek u hukúmetí néwendí le layekí díkewe: " Meseley Bokan , Serdesht u Bane . Bo seferí díke le Tewrézewe bo Taran , Qazí Mihemed, Sedrí Qazí wekú nwénerí Kurdekan díyarí kird u lewe Qewamuseltene agadar kira.Sedrí Qazí be kirdewe le komísyonekanda beshdarí dekird u ew meselaney késheyan le ser bú birítí bún le meseley Bokan , Bane u Serdesht. Rast lew wexte da hézekaní dewllet legell hézí Kurdan le Serdesht tékhellcúbún, bo agadarbún u pérrageyishtin bew meseleye Sedrí Qazí le layen Kurdistan , Murtezewí le layen Azerbayjan u sertíp 'Elewí le layen dewlletewe cúne Serdesht. Duway ewey ke Sedrí Qazí lew seferewe gerrawe Taran péy zaní ke nwéneraní Azerbayjan be le dest daní Zengan razí bún u dewlletísh Bokan u Serdesht [be resmí] dedatewe dest Kurdekan. Sedrí Qazí gutí bétú dewllet Zengan wergirétewe ítir Bane u Bokan nadenewe u pékéshí dekird, jarékí díke le ser Serdesht u Bokan wutúwéjh bikrétewe.katék wutúwéjh dest pékirawe, Qewamuseltene be túrreyí gutí errtesh amade níye Serdesht le dest bida. Duway wutúwéjhékí diréjh u hénane gorrí sened u bellge qewam péml bú u wa birryar dira meseley Serdesht u Bokan be jíyawaz binúsré u bo jébejékirdiní meseley Serdesht le layen Fírqey Démokirratí Azerbayjanewe Huséní Jewdet u le layen dewlletewe Serleshkir Rezimara be néwí komísyoní awarte cúne Serdesht. Errtesh Kurdekan u Kurdekanísh errteshyan be xetabar dezaní, her conék bé késheke be rezayetí herdúk la jé be jé kira u nwéneran gerranewe...."

Tébéní: zanyarí lemerr rékewtí xulí cardeyemí parlimaní éran be sipasewe le kitébí Seyid Mihemedí Semedí:" Négahí Bé Taríxé Mehabad" wergírawe

Wéney Héndék Le Karbedestaní Komarí Kurdistan

Komellék le karbedestan u hellsúrrawaní Dewlletí jimhúrí Kurdistan. Be daxewe ésta híckamyan nemawin ta pirsíyaryan lé bikré gelo em wéneye kengé u le ci boneyek da hellgírawe? Wek le zemíney wéneke ra derdekewé le heway azad u le ber darékí konesall da gírawe. Bellkú ew konesallaney ke be xoshíyewe héshta mawin u serdemí jhíyaní komaríyan we bír dé dawayan lébikré eger le ser em wéneye shiték dezanin be wejí emrroy rabigeyénin.
Rrízí péshewe daníshtuwan le rastewe bo cep: 1. Mihemedí Yahú [ le damezréneraní Komelley Jhíyaní Kurd, yek lew 72 kesaney ke beyannamey damezraní Hízbí Démokratí Kurdistaní ímza kirdúwe u le karebedestaní Komar], 2. Xelílí Xusrewí [ endamí Jh.K., yek lew kesaney ke beyannamey damezraní Hízbí Démokiratí Kurdistaní ímza kirdúwe, serokí Karí Kurdistan [wezír] le hukúmetí Kurdistan da,3. Mayur Mihemedemíní Sherrefí, yek lew kesaney ke beyannamey damezraní hízbí démokratí Kurdistaní ímza kirdúwe, serokí ídarey Texishayí wezaretí Hézí Démokratí Kurdistan,4 . Xení Xusrewí, yek lew kesaney ke beyannamey damezraní Hízbí Démokratí ímza kirdúwe, serokí Shardarí Mihabad, 5. Mistefay Sulltanyan, yek lew kesaney ke beyannamey damezraní Hízbí Démokratí ímza kirdúwe, endamí destey nwénerayetí Kurd bo wutúwéjh le gell hukúmetí néwendí, 6. Seyd Mihemedí Eyúbyaní Merkezí [Tehazade],endamí Jh.K., yek lew kesaney ke beyannamey damezraní Hízbí Démokratí Kurdistaní ímza kirdúwe, endamí Komítey Nawendí Hízbí Démokratí Kurdistan u mu'awíní Hízb,
7. Wehabí Bilúryan, endamí Jh.k. , endamí Komítey Nawendí Hízbí Démokratí Kurdistan u mu'awíní Hízb.
Rrízí pishtewe rawestawan le rastewe bo cep :
1.Rehmetí Eshabí, enbardarí ídarey Texishayí Wezaretí Hézí Kurdistan, 2. 'Elí Ríhaní, yek lew kesaney ke beyannamey damezraní Hízbí Démokratí Kurdistaní ímza kirdúwe,endamí destey nwénerayetí Kurd bo seferí Bako [Séptambrí 1945] u nwénerí Qazí Mihemed bo péwendí dípllomatík,3.Rrehímí Se'ídzade, le efseraní Komarí Kurdistan,4.Ehmedí ílahí [Mam Ehmedí Hají Ellay], le endamaní calakí Jh.K., yek lew kesaney ke beyannamey damezraní Hízbí Démokratí ímza kirdúwe, endamí Komítey Nawendí Hízbí Démokratí Kurdistan , wezírí darayí.5. Se'ídí Humayún, endamí Jh.K. ,kargérrí defterí Pésheway Kurdistan [le zorbey seferekaní Péshewa le mawey komar da le gellí búwe],6.Menafí Kerímí,endamí Jh.K.,endamí destey nwénerayetí Kurd bo seferí Bako, yek lew kesaney ke beyannamey damezraní Hízbí Démokratí ímza kirdúwe, mu'awíní Qazí Mihemed bo karubarí komítekaní hízbí, duwatir wezírí ferhengí Kurdistan,7.Kerímí Ehmedeyn, wezírí post u télgiraf u telefun,8.Dillshadí Resúlí, le endame berayíyekaní Komelley Jhíyaní Kurd [Kurdistan],endamí Komítey Nawendí Hízbí Démokratí Kurdistan,le téorísenekaní Hízb u duwatir mu'awíní ídarey [wezaretí] ferhengí Kurdistan,9.Rrehímí Leshikrí , lew kesaney ke beyannamey damezraní Hízbí Démokratí Kurdistaní ímza kirdúwe, serokí defterí Qazí Mihemed.10.Wehabí Qazí, serokí ídarey Barberí Kurdistan, le serdemí komar da Hémin shé'rékí tenzawí bo núsíwe ke awa dest pédeka: " Mírza Wehabí Qazí, milit wek mile qazí.....

Yekem beyannamey " Komelley Démokratí Kurdistan" /"Hízbí Démokratí Kurdistan le 1-í Xezellwerí 1324 hetawí [ 1 – 8 – 1324 ] / 24 –10 – 1945 derkewtúwe

Tébíní: em wéneye le kitébí William Eagleton wergírawe. Le kare benrixekey Mehmúdí Mela'zzet " Dewilletí Jimhurí Kurdistan ,Name u Dokumént " da nawí picúkí Eshabí "Rrehmet" be helle wek " 'Ebdulrrehman" u le kitébí Eagleton da nawí picúkí se'ídzade " Mihemed" be helle wek"Rrehím" aste kirawin

Z'îm Mela Mistefay Barzanî Le Mihabad

Z'îm Mela Mistefay Barzanî Le Mihabad

Lem pileyey saxkirdinewey 'wênekanî komarî kurdistan ' da nakrê be lêbirrawane bilêyn em wêneyey Pêşewa u Mela Mistefa le çi tarîxêkda hellgîrawe. Be pêy rêportajî rojnamey Kurdistan ke le xuwarewe deyxwêninewe, Mela Mistefa le duway rageyandinî Komar lewê nemawe u bo carî duwem le rojî Pêncşemo 9 - 12 – 1324-î hetawî[30-î Fêwrîyey 1946-î zayînî] çuwetewe Mihabad u pêşwazî lêkirawe. Her be pêy em rêportaje ke le sê jimarey Kurdistan da billaw kirawetewe ,lew maweye da Qazî Mihemed dû car le gell Mela Mistefa ko bûwetewe. Kurdistan jimarey 21 [şemmu 11-î Reşemey 1324/ 2-î Marsî 1946,
jimarey 26 Dûşemmo 27-î Reşemey 1324/ 18-î Marsî 1946 u jimarey 27 Dûşemmo 5-î Xakelîweî 1325 / 25-î Marsî 1946 ] rêportaj sebaret be hatinî Mela Mistefay Barzanî bo Mihabad :
" Exbarî nêw xoman Mela Mistefay Barzanî
Jenabî axay Mela Mistefa qaidî Kurdî Barzan rojhî 9-12-1324(30- 02 – 1946) satî 5 paş nîwero warîdî Mihabad bu.Wextî geyişte nêw baxan endamekanî Komîtey Merkezî pîşwaziyan lê kird wextî jenabî mela Mistefay le çomî perrîyewe be îhtîramî endamekanî Komîtey Merkezî dabezî lem kate da Komîtey Merkezî hengawyan tundtir kird u le qerax çomî pêk geyiştin, biray xoşewîst Sedîq Heyderî merasîmî be xêr hatinî be cê hîna u hemu andamekanî Komîtey Merkezî be Mela Mistefay nasand u ewîş destî le nêw destî hemuwan na u le nihaytî xoşî da bo kangay Hîzbî Dêmokrat hatin u le sallonî encumenî ferhengî danîştin u le satî 6 hezretî Pêşeway Kurdistan be pe [ elqadim yuzar ] teşrîfî bo kanga hatû mulaqatî degel mela Mistefay fermu, lew wexte da Mihemed Efendî xîtab be hezretî Pêşewa xîtabeyek ke wêney ahsasatî qelbî mela Mistefay bu ke xusus xo de pênaw nanî kurdî Barzan u derbederî em qewme necîbe le rêy serbestî Kurdistan xwêndewe u cenabî pêşewaş wulamî danewe u ewanî bê andaze be hikumetî kurdistan u Hîzbî Dêmukrat umêdwar kird, paşan hezretî Pêşewa teşrîfî birde sallonî taybetî xoy înca Mela Mistefay be huzurî şerefiyab bu u mawey du sat pêkewe xerîkî giftugo bun. Mela Mistefa piyawîkî siyasî u z'îmî kurdî Barzane le rey serbestî kurdistanda zurî meynet kîşawe. Dujmnanî kurdistan ew u tewawî ayl u 'şîretî wîyan be gunahî azadîxwahî derbeder u le nîştmanî xoşewîstyan weder nawe.Zatî nêwbiraw bîcgelewey qaidîkî berze piyawêkî zana u têgeyiştu we mutumedîn u nîştmanperst e u temenî le hududî çilupênc sal daye.

[ Z'îm Mela Mistefay] barzanî
Le jimare 21 rojnamey kurdistan welamî teşrîf hênan u çilonetî warîd bunî z'îm Mela Mistefa man be 'erzî xwndewaranî xoşewîst geyand ewa le jêrewe hêndê le çilonetî manewey em piyawe le Mihabad bo agadarî xwêndewaran denusîn :

Rojî Cum'e 10-12-1324 [ 1 Marsî 1946 ] endamanî Hîzbî u aşraf u axayanî şarî Mihabad u ruesay 'eşîr yek be duway yekda çune xo pê nasînî mîwanî xoyan. Her ke katî nwêjî Cum'e hat z'îm mela Mistefa le gell andamêkî heyetî Merkezî Hîzb teşrîfî birde mizgewtî Cam'e u ferîzey xuday meznî le gell hemu musullmananî şarî Mihabad da le ser xo la bird u duwayî le naw qelebalxêkî zur da gerayewe Yaney Ferhengî, Merkezî hîzb.
Rojî şemmo 11 – 12 – 1324 [ 2-î marsî 1946 ]
Beyanî 11- 12 – 1324 Z'îm Mela Mistefa u efseranî u yekêk le endamanî Heyetî Merkezî axay Ehmed îlahî teşrîfyan çuwe hêzî kurdistan we her ke geyiştine ewê le layen qerewillî taybetiyewe resmî t'zîmî bo kira u serkirdanî hêz be serkirdey fermandey hêzî merkezî Mihemed Nanewazade pêşwazî kira u yeke yeke ser kirdekanî pê nasra nizîkey nîw se'atêk le gell serkirdekanda ray biward u le duwayîda yeke yeke çuwe lay serkirdekan le cêgay xoyanda we pîrozbayî xoy pêşkeş kirdin u daway lê kirdin ke hemû be giyanêkî pakî nîştmanperweranewe bibne siperî nîştman u pêşxizmetî Pêşeway mu'ezem. Kangay hêzî be cê hêşt u be bizukî [mebest otomobîle ] hezretî pêşewa ruy kirde debîrstan u lewê qutabiyekan hemu kobibunewe le duway ziyaretî mamostakan u reis heyetî ferheng axay Reşîd axay Hemze axa teşrîfî birde lay şagirdekan we lêre da efser 'Ebdulrehman Teyîb Muftî çend amojgarî u pîrozbayekî be nawî z'îm Mela Mistefawe pişkeş kirdin le duwayda z'îm Mela Mistefa ruy kirde îdarey şarewanî u memuranî ew îdareyeşî ziyart fermu her weha teşrîfî birde îdarey Dîjbanî u le duway ewe ruy kirde Medresey Gelawîj we be hoy axay Ehmed îlahîyewe mamostayanî nasîn u yeke yeke be polekanda gerra we le hemu polêk efser Mihemed Mehmud be nawî z'îm Mela Mistefawe îzharî xoş wextî u amojgarî bo şagirdekan dekird: le duwayîda teşrîfî birde Medresey Kurdistan dîsan le gell mamostayan xonasîyan kird u be naw polekanda gerra u le her polêk sirudêk dexwêndrayewe. înca z'îm Mela Mistefa gerrayewe merkezî hîzb.
şewî Yekşemmo 12 – 12 – 1324 [ 3-î Marsî 1946 ]
Z'îm Mela Mistefa teşrîfî birde çapxaney Kurdistan we le layen mudîrî çapxane axay Qadirî Muderesî be hoy axay Ehmed îlahîyewe xo nasînyan kird we le duwayîda le layen Mihemed Mehmudewe çend amojgariyek be kargeranî çapxane kira u sipasî mudîrî çapxaney be nawî z'îm Mela Mistefawe kird
Rojî Yekşemmo 12 – 12 – 1324 [ 3-î Marsî 1946 ] beyanî le gell efseran u axay Ehmed îlahî teşrîfî birde lay reîsî Heyetî rîyîsey Mîllî Kurdistan cenabî Seyîd Hacî Babaşex u le duway se'atêk giftugoy gîyanî be gîyanî be xoşîyewe z'îm ewêy be cê hêşt u gerrayewe merkezî hîzb.
Rojî Duşemmo 13 – 12 – 1324 [ 4-î Marsî 1946 ] beyanî dîsan z'îm Mela Mistefa u efseranî le gell axay Kirîm Ehmdeyn teşrîfî birde îdarey şardarî le layen axay Mîrza Xenî Xusrewî reîsî şardariyewe pêşwazî kira u nizîkey nîw se'atêk lewê raybiward we le gell memuranî em îdareye me'arfey fermu u le duwayîda teşrîfî birdewe merkezî Hîzb. Se'at 10 êware dîsan xoy u efseranî Mihemed Mehmud, 'Ebdulrehman Teyîb Muftî teşrîfyan birde xizmet Pêşeway mu'ezem le Yaney Ferhengî we dîsan nizîkey nîw se'atêk giftugoy taybetîyan bû u gerrayewe cêgay xoy."

Yekem wêneyey pêşewa Le Rojnamey Kurdistan da

Em wêneyey Pêşewa debê , legel wêney pêşû le rojêkda hellgîrabê çunkû heman baltoy deber daye u şêwey pêçanewey mendîlî serîşî le her dû wênekanda wekû yeke,tenya ciyawaziyekî ke debîndirê eweye le wêne be komelekeda gerdin pêçêkî sipî debînîn.Em wêneye yekmcar le rojnamey Kurdistan , jimarey 25, Yekşemo 25-î Reşemey 1324/ 17- î Marsî 1946 da çap kirawe

Reîs Cumhûrî Kurdistan u Hêndêk le Karbedestanî Komar

Yekem wêney be komelî reîs cumhûrî kurdistan , hêndêk le wezîran u karbedestanî Kurd.William Eagleton y kur ke bo yekem car em wêneyey le kitêbekey da billaw kirduwetewe le binewey nûsîwye " kabîne u karbedestanî dîke, Mihabad, Fewriyey 1946" diyare ew nasandine zor giştî ye, çunkû ew wêneye her nebê Hacî Seyd Babeşêxî Siyadet "reîsî Heyet Reysey Mîllî Kurdistan" u" jeneral Heme Husên xanî Seyfî Qazî " komek fermandey hemû hêzî kurdistan u wezîrî ceng" y têda niye.
Hêndêk le lêkolerewanî " mêjûy komarî kurdistan " amajeyan kirduwe be fire çeşnî be nêw kirdinî dezgakanî " Dewletî Cumhûrî Kurdistan" (wekû: 'Ebdulrehmanî Qasmlû, Mehmûd Mela'êzet, Newşîrewan Mistefa ) bellam wekû tir ew zanyarîyaney Necefqulî Pêsyan u William Eagleton le mer naw u jimarey wezîran basyan kirdûwe be hêndêk alugorrewe dûpate bûnetewe.
Bo wêne Menafî Kerîmî ke yekêk le helsûrrawanî here nizîkî destelatî kurdî buwe le serdemî komar, le perawêzî bîrewerîyekanî Se'îdî Humayûn da , le merr naw u pîşey karbedestan her ew zanyarîaney dûpate kirduwetewe ke katî xoy le ber dest Eagleton y nawn - rîwayetî Menafî Kerîmî yek le serçawe girîngekanî kitêbî Eagleton e, ke diyare Eagleton bo parastinî hêmnî Kerîmî le destelatî Savak u karbedestanî rêjîmî şayşanî êran u le ber mulahezey siyasî roj rastewxo nêwî nehênawe . Be daxewe lew lîsteyeş da ke le yaddaştî Menafî Kerîmî le perawêzî bîrewerîyekanî Se'îdî Humayûn da hatuwe [ duwatir lêre da bilawî dekeynewe ] dîsan narûnî heye, bo wêne denûsê : " 'Ebdulrehmanî êlxanîzade (Muhtedî) wezîrî karubarî derewe le xawenmullkanî be nifûzî şarstanî Bokan xwêndewarî dînî zor berzî hebû yekêk le endamanî helkewtuwî J.K. bû temenî nizîk 35 sall bû u le pênaw J.K da tûşî zehmetî zor hatbû" başe cêgey pirsyare çon kesêk wezîrî karubarî derewe bûbê le hîç kam le çawpêkewtine girîng u biryarderekanî serubendî komar le gell karbedestanî êran u wekî dîke nêwî niye?

Em wêneyey lêre da deybînin u wêdeçê le hewtûwî yekemî Reşemey 1324 [ hewtûwî kotayî î Fêwriyey 1946 ] helgîrabê u boyeş be têradîwî wa dellêm çunkû, 'Ebdulrehmanî Zebîhî be pêy ew zanyarîyey rojnamey kurdistan basî deka " jimarey 19, Dûşemmo 6-î Reşemey 1324 [ 25 Fêwriyey 1946 ] " birayan 'Ebdalrehman Zebîhî u Dillşad ke le pêşda wulamî azad bûnî ewanman da bû be şanazîyekî zor şewî 3 – 12 – 1324 warîdî mallî xoyan bûn u çawî bira u azadîxwayekan u kesu karyan pê rûn bû......" le jimarey 18- î kurdistan da " şemmo 4y Reşemey 1324 [23 Fêwriyey 1946],Zebîhî agadarîyekî billaw kirdûwetewe ( her bo beyanî ew şewey geywetewe Mihabad) u lewêda dellê :" supas u m'zret 'ideyek le birayan ke be teşrîf hênanî xoyan muftexeryan kirdibûm le ber memurîyetêk ke pêm ricu' kira nem tuwanî biçmewe xizmetyan u huzuren supasî bê payanî xomyan pêşkeş bikem,be hoy em çend wuşe daway lêburdin dekem. îtir bijî Kurdistanî Azad! 'Ebdulrehman Zebîhî" be we ra derdekewê Zebîhî her be derkewtinî le zîndan memuriyetî dirawetê , wate karî pê sipêrdirawe. Serçaweyekî "mêjûy komarî kurdistan" amajey pêkirduwe ke pêşewa Qazî Mihemed, me-mûriyetî da be mîrza 'Elî Rîhanî u 'Ebdulrehmanî Zebîhî [her dûkyan lem wêneye da debîndirên] bo pêwendî le gell konsûlxaney Birîtaniya le Tewrêz. Duwatirîş Zebîhî be pêy şayîdî wêneyan le zor boney dîplomatîkî girîng u u wutûwêjî siyasî da beşdarî kirdûwe.

Kesanî nêw wêneke danîşû: Pêşewa Qazî Mihemed reîs cumhûrî kurdistan, rîzî yekem le rastewe bo çep: 1. Hacî Mistefay Dauwdî , wezîrî tecaret, 2.Xelîlî Xusrewî serokî karî kurdistan, 3. Ehmedî îlahî ( Hacî Ellay) wezîrî darayî,4.Hemedemînî Mu'înî, mudîrî şîrketî Tereqî kurdistan, 5.Wehabî Bilûryan,endamî Komîtey Merkezî Hîzbî Dêmokiratî Kurdistan [mu'awinî hîzb],6. 'Ebdulrehmanî êlxanîzade , rawêjkar,7.Kerîmî Ehmedeyn wezîrî post u têlêgraf u telefon, 8.'Elî Rîhanî,nwênerî taybetî u rawêjkar. rîzî piştewe le rastewe bo çep : 1. 'Ebdulrehmanî zebîhî , pişknêr u nwênerî taybetî.2. Husênî Zêrîngeran (Firuher) Serokî Komele ta Oktobrî 1944,efserî komarî kurdistan u endamî heyetî hellkirdinî alla le Bokan u Nexede, 3. Seyd Mihemedî Eyûbyanî Merkezî [Tehazade], endamî Komîtey Merkezî Hîzbî Dêmokiratî Kurdistan (mu'awinî hîzb), wezîrî bêhdarî , 4. Menafî Kerîmî, mu'awinî Qazî Mihemed le karubarî komîtekanî hîzb, duwatir wezîrî ferheng,5.Mihemedî Yahû,le kadiranî paye berzî hukûmetî kurdistan, 6. Sedîqî Heyderî , endamî Komîtey Merkezî Hîzbî Dêmokiratî Kurdistan , wezîrî [mudîrî kulî] întîşarat u Tebilîxatî kurdistan.

şwênî hellgirtinî wêne : Kangay Hîzbî Dêmokiratî Kurdistan , Mihabad
kat : Hewtûwî yekemî Reşemey 1324 - î hetawî / hewtûy kotayî Fêwrîyey 1946
Wênehellgir: Seyadyan yan Simayil Xanî Feruxî

Têbînî: em wêneye be spasewe le kitêbî William Eagleton wergîrawe

Mihemed Huséní Seyfí Qazí komek fermandey hemú héz u wezírí Hézí Démokiratí Kurdistan

Mihemed Huséní Seyfí Qazí komek fermandey hemú héz u wezírí Hézí Démokiratí Kurdistan


"Rrojhnamey Kurdistan jhimarey 11 , cuwarshemmo 17- y Rrébendan 1324
[ 6 Féwríyey 1946]

Nutqí axay Mihemed Husén xaní Seyfí Qazí komek fermandey hemu Hézí Kurdistan le jéjhní serbexoyí u ístíqlalí Kurdistan : Emin be nwénerí le layen hézí Hízbí Démokratí Kurdistanewe pírozey xom degell gíyaní serbazí u péshmergeyí be péshgay eqdésí jenabí Qazí Mihemed reísí xoshewístí Jumhurí Kurdistan u be hemu netewey Kurd radegeyénim........"

"Rrojhnamey Kurdistan jhimare 50, Dushemmo 6 y Jozrdan 1325 [ 27y Mey 1946]

Guzarishí jenabí Mihemed Husén xaní Seyfí Qazí wezírí Jeng u numayendey Kurdistan weku le satí geranewey xoí le Taran belléní dabú u le mítíngí rrojhí 31. 2. 1325 da guzarshí jhérwey be ítla'í 'umum geyand:
.... Pash giftugoyekí zor le etraf néhzetí démokrasí Kurdistan u Azerbayijan dawxuwaz u teqazay 5 mílyon Kurd u Azerbayijaní (ke be xwéní hezaran law u pírí mílletí qaremaní Kurd u Azerbayijan) ke salhay sal lew réye da le mile u mubarze dabún u be destyan hénawe u de muqabil íblaxíyey puc u bé me'nay hewtewaney dewlletí taran, le ber ewey ke dunya bizané ke mílletí Kurd u Azerbayijan hazir be xwén rrishtin u bira kujhí nín, u bo le demdaní írtíja' u xwén mijhe zallim u gewrekaní dinyayé ke dew réye da hezaran éftíra u buxtanyan bo saz kirdibúyn , be 33 madan be dewlletí Taran péshnihad kira ke ewe bo agadarí éwe 'eriz dekirén... "

" Hejhar,Céshtí Mijéwr,capí yekem París 1997, laperrekaní 79,80

" Heme Husén xan" kurrí "Seyfí Qazí" u amozay Péshewa bú.Píyawékí surhulí zor zelamí cawzeq u be heybet bu.Ta xuwa hez ka Kurdékí dillsoz bú.Kira buwe fermandey hézí cekdarí Komelle, be rastí le híc shité nedetirsa....."

Mihemed Huséní Seyfí Qazí le 9-í Banemerrí sallí 1283-í hetawí le Mihabad le dayik bú. Ber lewey be dillxuwazí le Komelley Jhíyaní Kurd da bibéte endam u duwatir le kongirey yekemí Hízbí Démokratí Kurdistan da bibíte endamí Komítey Nawendí,tejrubey karí nízamí hebú u efserí fexrí jhandarmerí éran bú.Le dewlletí Jmhúrí Kurdistan da Seyfí Qazí komek fermandey hemú hézí Kurdistan u wezírí Hézí démokratí Kurdistan u yek le cuwar jhenerralí komar bú.

Reísí Heyetí Míllí Kurdistan Hají Seyd Babe Shéx

Hají Seyd Babe Shéxí Síyadet reisí Heyet Reyisey Míllí Kurdistan

" Rojhnamey Kurdistan, jhimare 67 , 23-í Pushperr 1325 kishfí fi mulíy asim le hikmetí ríyazí da le mequley kmí mutesil beraberí deka be kishfíy asrarí bombí atomí le fízík u shímí da.da'í hazirim ke ew mesele muhime ba iqamey burhan be mutexesisíni firhrng teqdím bikem. Be ifitxar u shraftí kangay m'arifí Mihabad.

Elhqir Hají Seyd Baba Shéx "

"Rojhnamey Kurdistan, Jhimare 76, Séshemmo 22y Gelawíjh 1325

Tibríz 9- 5 - 1325

Aqay Hají Seyyd Baba Shéyx

Meqaleyé monderéje shoma dir ruzinameyé Kurdistané shomaré 63 [67] Yékshenbe 1325 ra ke merbùt be kishf formulé jezré asum bùd motale'e nimudem ez in kishfé shoma bésyar bésyar xorsend shpdé we teqaza darem xédmeté jénabé aqay Qazí Muhemed píshewayé mehbùbé mélí Kurdistan rifte u pes ez 'erzé slamé bendegíyé in janéb ( xodéshan mera míshénasd) ez hezreté Qazí éjaze bégíríd ke ya ba ma mokatébé koníd ta bétewaním mottelé' shewím ke formùlé jedíd keshf shodéyé shoma ta cé endazé erzésh dared we ya xodétan shexen bé Tebiríz bíyayd huzuren níz xedmté shoma éradet peyda kerdé we zémnen keshfé shoma ra berresí koním.

Doktor Mohendés Papasíyan Adrés: Tibríz , Azerbayijan Unívérsítesí"

Mírza Menafí Kerímí yekék le karbedeste pile ‌berzekaní komarí Kurdistan lew sallaney duwayída le nasandí Hají Babeshéx da núsíwíe: " serokí heyet reyse ( serokwezír) axay Hají Babeshéx , xellkí sharstaní Bokan , le serdemí rageyandiní jumhúrí Kurdistan da temení 68 sall bú. Berézí le binemalley seydekaní Zembíl bú u le karubarí sher'í da zana u karame bú, hellsukewtí legell xellik bash bú. Endamí komelley Jh.K nebú u le sallí 1324 y hetawída le gell bizútnewey neteweyí Hízbí Démokirat kewt . Le sallí 1333-í hetawí le déy Turjan mallawayí le jhíyan kird"

Tébíní : bocúní Menafí Kerímí lew yadidashtane wergírawe ke le perawézí bíreweríyekaní Se'ídí Humayún ( be zimaní Farsí)núsíuwétí. Wénekesh le rúy wéneyekí be komell sazdirawetewe ke rojhí hellkiraní allay komar 17-í dísambrí 1945 le Mihabad gírawe.

Desturí Jhimare 1159

'Unwaní nusraw bo ríyaset jumhur

Be péy desturí jhimare 1159-í 22-12-1324 Komítey Merkezí Hizbí Démokiratí Kurdistan le katékda milet bíyewé derdí dilí xowyan ya ihsasaték be nusín píshkéshí reísí jumhurí Kurdistan biken 'unwaní nusraw tenya debé : ( reísí jumhurí Kurdistan) bét.

Kurdistan, jhimare 14,cuwarshemmu 22í rí bendan 1324 [13 furíye 1946]"

Seyd Mihemedí Hemídí Mudír u Serdebírí Gowar u Rojhnamey Kurdistan

Seyd Mihemedí Hemídí mudír u serdebírí gowar u rojhnamey Kurdistan billawkerewe bírí Hízbí Démokirratí Kurdistan

Seyd Mihemedí Hemídí yek le núseraní here hellsúrr búwe le serdemí komarí Kurdistan da u be péy beserkirdinewey ew jhimaraney Kurdistan wa ‌ le layen " BinkeyJhín"ewe cap kirawnetewe u Sidíq Sallih péyanda hatúwetewe, Hemídí 51 wutar u wergérrawí téda billaw kirdúnetewe. Díyare ew radeye zíyatirísh deka eger miro núsínekaní le jhimarekaní gowarí Kurdistan u jhimare bizerekaní rojhnamey Kurdistan le ber caw bigré. Bedaxékí zor giranewe le ser jhíyan u beserhatí Hemídí le pash rúxaní komar zor kem núsrawe. Hemídí le rékewtí 1979.02.27 le sharí Sine kocí duwayí kirdúwe. Em wéneye debé le serubendí duway hellweshaní komar bé.

* Tébíní wéne u zanyarí lemerr rékewtí kocí duwayí Seyd Mihemedí Hemídí be spasewe le " capkrawewey rojhnamey Kurdistan, amade kirdiní Refíq sallih, Sidíq Sallih, pirrojhey hawbeshí Aras - Binkey Jhín, Hewlér+ Silémaní sallí 2007 " wergírawe

Kirékaran u Serokí Bungahí Capxaney Kurdistan

Kirékaran u Serokí Bungahí Capxaney Kurdistan

Em wéneye le hewshey " Capxaney Kurdistan " le Mihabad gírawe u lewaneye rojhí kiranewey capxane wate 20-í Befiranbarí 1324 hellgírabé. Kesekan rízí pishtewe le rastewe bo cep :1.Mistefa Eyúbí.2.'Ezízí Nanewazade [duktur 'Ezízí Jhíyan y duwatir], 3.Hashmí Kakaxazade [Hashmí Kakaxay],4.Rehímí Ye'qúbí,5.'Ebdullay Debibaxí,6.Rehímí shem' efirúz, rízí dúyem le rastewe bo cep: 1.Rehmaní Rzigeyí,2.Huséní Feqézade [Mírza Huséní Kelbérezaxaní],3.[daníshtú] Mutelíbí Shéxmihemedí,4.[ rawestaw] Se'ídí Zergeyí [huruf kokerewey capxane],5.[ rawestaw] Yosfí Ewramí, dú kesí le péshewe le ser kursí daníshtún, le rastewe bocep: 1.Sedíqí 'Elayí, 2. Qadirí Muderesí serokí Bungahí Capxaney Kurdistan, le damezréneraní Jh.K
ew kesaney péshewe le rastewe bo cep: 1.Mihemedí Shapesndí, endamí calakí Jh.K , 2. Biraymí Kerímí [biraymí derzíyan]
Ew wéneye giríngíyekí taybetí heye.,Jéjhní kiranewey "Capxaney Kurdistan" u billaw búnewey rojhnamey "Kurdistan" beyekewe kirawe u lew bareyewe rojhnamey Kurdistan le jhimarey 3-í xoyda [Dúshemmo 24-í Befiranbarí 1324 = 15-í Jhanwíyey 1946] denúsé: " Jéjhní kirdinewey
ídarey rojhnamey (Kurdistan) rojhí 20/10/24 satí 5 pash níwero le ídarey rojhname u kowarí "Kurdustan" be minasebetí kirdinewey ídare u bilawkirdinewey hewel jhimarey rojhnamey Kurdustan jéjhnékí be shewket gíra.'Ulemayay 'elam we'ezay hízbí Démokrat u nwéneraní tebeqatí Kurdustan u tujar u muhteremíní Mihabad u zor le axayaní [a]traf lem jéjhne da huzúryan bú, le péshda jenabí Hají Babashéx be nutqékí kurt jelesey ífíttah fermú le zímin da le jenabí axay Qazí Muhemed reyísí Hízbí Démokrat u písheway mílí u díní Kurdustan zorí temjíd u tehsín kird u fermúy:" wijúdí wí bo me xinímte u her ew detuwané keshtí Kurdustan be néw shepolí síyaset da bigeyénéte sahíl. Le duway ew,axay seyíd Muhemedí Tehazade mu'awíní Hízbí Démokrat le layen písheway mu'ezemewe xeyre meqdemí be jenabí Hají babashéx u sayírí muhteremín ke le jelese huzúryan bú ízhar u mubarkbadí kirdinewey ídarey rojhnamey le hemwan kird u: 1- axay Qadirí Muderesí be serokí bungahí capxane u axay 'Elí Xusrewí be mudírí daxlí capxane mu'erifí kird.2- axay seyíd Muhemedí Hemídí be mudír u serdebírí rojhname u gowarí Kurdustan nasand.Le pash wí axay seyíd Muhemedí Hemídí , pash ewey xeyremeqdemí be jenabí axay Hají Babashéx 'eriz kird u meratibí teshekur u supasguzarí xoy be huzúrí 'ulmay 'elam u seraní hízbí u muhteremín geyand u utí: Rojhí bístemí mangí Befir nbar "Dey mah"-í 1324 rojhéke ke estérey xoshbextí Kurd hatote direwshín le netíjey koshishí jewananí be xíret u píraní sahéb tedibír tuwaníyan capxaneyekí wa ke bituwané degell capxaney sharaní gewre beraberí bika bikrrín u le (Mihabad) ke umédewarim le maweyekí kemda bibéte hewell sharí taríxí Kurdustan wekarí xeyn.éme ke sallha u bellkú qernhaye arezúman dekird ke rojhé bituwanín be zimaní shíríní Kurdí ke detuwaní degel zíndútirín zimaní dunya beraberí bika bixwénín u binúsín u xawení metbú'at u ínítsharat bín. Rastí em arezúwe bo éme xeyalí bú u bawerman nedekird rojhé bituwanín bíhéníne heyízí 'emel , welí heqt'ala merhemetí fermú xeyalí mihalí émey súretí 'emelí be xoy poshí.Hewel jhimarey Kurdustan cap u billawkirawe " be her yek le huzar 1 nusxe rojhname péshkesh kira"éme ke ta cend sall lemewber híc íxtíyaratman nebú u hetta líbas deberkirdin u julaneweman be des xoman nebú ésta behemdalla bend bendí zinjírí esartman pisand u tewawí umúrí Kurdistan be destí xomana ídare dekeyn. Eweta ewro jéjhní kirdinewey ídarey rojhname u gowar u bilawkirdinewey hewell jhimarey (kurdustan) man girtuwe u ísbat dekeyn ke Kurd hercende duwelí ístí’marí bo nabúdí éme [.[. we qurbaní madí u me’newíyan dawe u dísan deyden hergúz namirí u em mufeqíte be hezretí axay Qazí Muhemed serokí Hízbí Démokrat u pésheway mu'ezemí Kurdustan u jenabí axay Hají babashéx serokí dewlletí xudmuxtarí Kurdustan tebrík péshkesh dekem, u péshkewtí tewawí birayaní hízbí u karkeraní capxane le xuda dexuwazim. Le duwayída bem tertíb éhsasat nwéndira......... 4. axay Sedíqí Heyderí beyanatékí muheyíjí kird u aferíní lé kira. Lem ane da ke huzar le néw shadí u cepllerézanda xerqí shadí bún cira birq hell bú u capxane destí kird be kar kird we huzar bo dítiní capxane bang kiran deste deste axayan destgay capxaneyan díden kird u jéjhn satí 7-í pash níwero tewaw bú. "
jéy serinje ke duway kiranewey capxane u billawbúnewey gowar u rojhnamey Kurdistan sharomendan deste deste cúne dídeníyan u barbúyan kirdún. Kurdistan le cend jhimarey xoyda nawí ew kesane u birrí yarmetíyekeyaní billaw kirdúwetewe.

Tébíní: em wéneye: mírza Huséní Kelbé Rezaxaní dawíye be lékolerewe Seyd Mihemedí Semedí u ewísh le wergérawí Kurdí kitébekey Eagleton da billawí kirdúwetewe. Binkey Jhín - Aras bergí pishtewey capkirawewey zorbey rojhnamey Kurdistan yan bew wéneye razandúwetewe, bellam nawí picúkí yek le karkeraní capxaneyan be helle núsíwe.em wéneye be sipasewe lewan wergírawe.


Em nusxeyey wéney mudir u kirékarani Chapxaney Kurdistan ke zor le nusxey yekem rùntire be sipasewe le 14-i October-i 2009 le albomi beréz Pollay Nanewasade de Facebook da, wergirawe

Níshaní "Wezartí Ferhengí Dewlletí Jumhúrí Kurdistan"

Lékolerey mandúyí nezan,dostí kockirdú Mehmúdí Mela'Ezet katí xoy ke le berayíyekaní sallaní 1990 kanda zor be gurr karí le ser ew bellganey komar dekird ke "Heme Reshíd xan" u mírzay bewejí , Mírza Mihemedemíní Mengurrí parastibúyan, birryarí bo nededra ci nawék bo karekey hellbijhéré , gelo wekú karí péshúy néwí biné "Komarí Míllí Mehabad" u le biní binúsé "Name u Dokumént" yan shitékí díke. Min serinjím bo ewe rakésha ke le yekék le kitébekaní Husénqulí Pisyan da wéney tablloy wezaretí ferhengí " Dewlletí Jumhúrí Kurdistan" cap kirawe. U benaw kirdiní ew bellgane wekú "Dewlletí Jumhúrí Kurdistan, name u dokomént" nek her pisht bestine be bellgeyekí resen, bellkú níshaneyekí wefadaríshe be tékosheraní ew ezmúne ke bé emlaw ewla awatékí ewtoyan le méshkí dabúwe.Kak Mehmúd be qisey kirdim u ew nawey bo kare benirxekey hellbijhard.
Ew shíkirdinewe kurte bew mebeste bú billém ,egercí le seretawe ew nawe u gelék nawí díkesh bekar hatún,bellam serderkirdiní yekjarekí le néwerokí ew ezmúne be péy sened u bellgekaní - ewendey mawinetewe u leber dest dan -, nek be péy ew namílke u kitébaney begwérey selíqe u bocúní núserekanyan núsrawin , héshta rége dehéllnewe bo lékdanewey fire ceshine. Hewíréke aw zor deba.

Tébíní: wéney serewe yekmjar le kitébí Husénqwillí Pisyan , "Ez Mehabadé Xúnín Ta Keranéhayé Eres "da cap kirawe u ,Mehmúdí Mela 'Izetísh, pisht bergí capí yekemí bergí dúyemí "Dewlletí Jumhurí Kurdistan" ,bergí dúwem,Weshanxana Apek u Mehmúd Mela 'Izzet, Stokholm 1995"-í pé razandúwetewe