Qanûnî Mucazat Dîwanî Herbî Hêzî Dêmokiratî Kurdistan

Qanûnî Mucazat Dîwanî Herbî Hêzî Dêmokiratî Kurdistan

" Kurdistan jimare 40, şemo 7-î Banemerî 1325 Hetawî/ 27-î Awrîlî1946‌ tesuîbî qanûnî mucazat beraber be emriyey jimare 1607 – 1.2. 25- î Komîtey Merkezî
[Hîzbî Dêmokiratî Kurdistan] dîwanî herbî hêzî dêmokiratî teşkîl u qanûnî mucazatîş wek le xuwarewe nûsrawe tesuîb bû:

Qanûn

Madey 1- casûsî ke be yeqîn geyişt cezay ew ê'dame, emma eger delîlî texfîf le kar da bibin tewawî darayî ew kese debête hî dewlet. Yan zîndanî be kar le şeş mangewe ta mirdin.
Madey 2- mestî u herzeyî le de rojewe ta yek mang zîndanî le gel kar u le penca ta dû sed qemçî her nobey le penca qemçî ziyatir nebê.
Madey 3- dizîn yan le nêwbirdinî malî dewlet le çaw ew gunahe ke kirduye ê'dam yan helgirtinî darayî ew kese bo dewlet u yan zîndanî be kar le dû mangewe ta mirdin u le hemû halda derkirdin le ser xidmet. Kesanêk ke be tifeng u yan esleheyekî şere cerdeyî u rêgirî u yan dizî biken ewanîş cezayan her waye.
Madey 4- zorhênan bo hawser yan bo kesanî dî yek sal zîndanî be kar u lê estandinewey ewey ke sendùye.
Madey 5- tiryak kêşan [...] bê beş bûn le tewawî huquqî medenî. Ewaneş ke le ser xizmetin, eger le duwaye da fêrî tiryak bin le duway yek sal zîndanî be kar le ser xidmet der dekirên.
Madey 6 – helatin le şer da u eslehe be dujmin dan cezay ê'dame.
Madey 7 – xeyanet be mîllet yan dewlet yan nîştiman ê'dame, emma eger delîlî texfîf le beyn da bê , wek le madey 1 nûsrawe reftar dekirê.
Madey 8- des dirêjî be namûsî xelik cezay her bew coreye ke le Heyetî Reysey Mîllî da guzerawe.
Madey 9- bertîl wergirtinîş her weha.

Têbînî 1. tewawî girtûwan ( duktur, lîsans,dîplome u naqis nebê) le rojî gîranewe be emrî ew meqamaney ke selahiyetyan heye mumkîne karyan pê bikirê, emma rojî le 6 se'at ziyatir na u rojanî te'tîlîş her na.
Têbînî 2- efseran u neferatî Hêzî Dêmokiratî Kurdistan u casûsanî xaric eger yekêk lew gunahaneyan lê rû bida her le Dîwanî Hereb pê radegen.Xelkî xaric lew hêzeweş be pêy fermanî Riyasetî Mu'ezemî Cumhûr, em dîwane hukmyan dekat.Ewa bo agadarî tewawî dêmokratî Kurdistan em qanûne çuwar car le dùy yek le rojname da çap u bilaw dekrêtewe xuda bikat hîç kes yekê lew gunahaney lê rû nedat, dena hetmen bew mucazatey ke nûsrawe girftar debê. Serokî Dîwanî Herbî Hêzî Dêmokiratî Kurdistan :
Ibrahîm selah 2-a "


"Tébini : Ew qanûney Dîwanî Herbî Wezaretî Hêzî Dêmokiratî Kurdistan her wek rageyêndrawe le çuwar jimarey be dùy yekday Kurdistan [ jimare 40, 41, 42, 43 ] bilaw kirawetewe

Namey Serpolî 2 Ibrahîmî Selah bo jeneral mayor Heme Reşîd Xanî Qadir Xanzade

Namey Serpolî 2 Ibrahîmî Selah bo jeneral mayor Heme Reşîd Xanî Qadir Xanzade fermandey hézî Péshmerge le Sera u menteqe



Têbînî : em belge ye le bergî yekemî kitêbî : "Dewletî Cumhurî Kurdistan , belge u dokumênt, , Mehmud Mela 'Izzet " wergîrawe

Wêney Serpolî 2 (Padpolkovnîk) Mihemedî Nanewazade u Serpolî 2 Ibirahîmî Selah u hêndêk le efseranî dî komarî kurdistan

Wêney Serpolî 2 (Padpolkovnîk) Mihemedî Nanewazade u Serpolî 2 Ibirahîmî Selah u hêndêk le efseranî dî komarî kurdistan



Em wêneye le Mihabad le kangay " pêşmergexane"y Hêzî Dêmokiratî Kurdistan le mangî 3-î salî 1325î Hetawî gîrawe.Kesî pêşewe : Serpolî 2 Mihemedî Nanewazde, fermandey Hêzî Nawendî Dêmokiratî Kurdistan u duwatir mu'awinî siyasî wezaretî Hêzî Kurdistan. Rîzî duyem le rastewe bo çep : 1.Serpolî 2 Ibirahîm Selah, fermandey polî 3-î Hêzî Nawendî , duwatir serokî Sitadî Hêzî Merkezî Dêmokiratî Kurdistan, Serokî Dîwanî Herbî Hêzî Dêmokiratî Kurdistan , 2.Serberz [kapîtan] 'Ezîzî Sedîqî , bazresî wezaretî Hêzî Kurdistan le Sera, 3. Nawdar Mihemedî Tokmeçî, 4. Nawdar Husênî Xefafî.Rîzî Sêyem le rastewe 1.Nenasraw. 2. Salhî Qizlbaş ,6. Mihemedî Mubelexî Mudîrî Mektebî Kirmancî , 10. Yosifî şafî'î

" Kurdistan jimare 15 , şemo 27-î Rêbendan-î 1324-î Hetawî/ 16-î Fêwriyey 1946
cêjnî serbexoyî u nasandinî serok cumhûrî berzî Kurdistan le pêşmergexaney Hêzî Dêmokiratî Kurdistan
şewî 4 – 11 – 1324 şewêkî seraser xoşbextî bo tewawî efseran u pêşmergekanî hêzî merkezî dêmokiratî Kurdistan bû,çun lew şewe da pêşmergexane xerqî nûrî şadî bû.Tewawî wetaxekan be curêkî mucelel razabûnewe.20 nefer kêşkçî teşrîfatî ke hemû efser bûn le pêş derkî pêşmergexane bo teşrîf hênanî hezretî Serokî Cumhûr damezrabûn, hemû cûre şîrînî u şerbet bo pezîrayî mêhmananî xoşewîst le ser mîz dandrabû, destey mûzîk le halî terenum dabû, dehol u zurna le pêş derkî pêşmergexaney lê dedra u hezaran biray be êhsasat le pêş derkê le şadî u helperîn dabûn, be pêy kartî resmî ke bo mêhmanan nardrabû, mêhmananî xoşewîst deste deste dehatin u 6 wetaxî taybetî pir le mêhman bûn, lew ane da otomobîlî hezretî Serokî Cumhûr diyarî da u le layen fermandey Hêzî Dêmokratî Kurdistan fermanî îhtîram dra, mûzîk u kêşkî teşrîfatî îhtiramyan be cê hêna.Hezretî Serokî Cumhûrî nîsbet be kêşkî teşrîfatî îbrazî merhemetî fermû le paşan le nêwan çeplerêzan u hura da le wetaxî taybetî nuzûlî îclalî fermû , hurra u çuplerêzan satêk îdamey hebû paşan le layen Mihemedî Nanewazade fermandey Hêzî Merkezî Dêmokratî kurdistan le 'umûm merasîmî bexêr hatin be 'emel hat, be pêy bername le paş wergirtinî îcaze wutarî jêrewey be 'erzî mîwanekan geyand:
Mêhmananî xoşewîst zor serberzim ke êwe lew cêjne seraser se'adete şîrketû kirduwe u efseranû be hatinî xotan serberz fermuwe u zîmnen be 'erz degeyênim ke le dewrey jiyanî xomda dû îftîxarî zor gewrem nesîb buwe ke bawer nakem heta ewro nesîbî hîç Kurdêk bûbê .îftîxarî hewelim eweye ke hewelîn celesey Komele le male min damezra u emin be 'uzwî şeşemî heyetî nawendî nasandiram.Zehmetêkî lew rêgaye da kêşawme lazim nazanim be 'erz bigeyênim. îftîxarî duwemî min ke le terîxî jiyanim da zor muesîre eweye ke bo nasandinî Hezretî Serokî Cumhûrî Kurdistan le rojî terîxî î'lamî serbexoyî Kurdistan rojî 2 – 11 – 1324 sîmetî fermandey gardî îhtîramm hebû. Umêdim le xuday layezal eweye ke îftîxarî sêyemî min ewe bê ke le rêgay nîştimanî xoşewîst u Serokî Cumhûrî Kurdistan muwefeq be xwên riştinî xom bim. Le axir da be dilêkî pak u îmanêkî qayim be mîlletî xom delêm be selametî Hezretî Serokî Mu'ezemî Kurdistan hurra ........"

Têbînî : em wêneye be sipasewe le kitêbî William Eagleton Jr " Komarî Kurdî Salî 1946 " wergîrawe.Tikaye yarmetî biken bo nasînewey ew kesaney dîkey le wêneke dan

Jeneral Mayor Mela Mistefay Barzanî Fermandey Hêzî Barzaniyan

Jeneral Mayor Mela Mistefay Barzanî Fermandey Hêzî Barzaniyan

Em wênane yey jeneral mayor Mistefa Barzanî wêdeçê le gel wênekey pêşû (Mela Mistefa u Ce'ferî Kerîmî ) hawkat helgîrabin.

Têbînî : Em wêne ye be sipasewe le kitêbî: "komarî Dêmukiratî Kurdistan Yan Xudmuxtarî?, Kerîmî Hîsamî, 1985" wergîrawe

Jeneral Mayor Mela Mistefay Barzanî Fermandey Hêzî Barzaniyan

Jeneral Mayor Mela Mistefay Barzanî Fermandey Hêzî Barzaniyan


Em wênaney jeneral mayor Mistefa Barzanî wêdeçê le gel wênekey pêşû (Mela Mistefa u Ce'ferî Kerîmî ) hawkat helgîrabin.

Têbînî : Em wêne ye be sipasewe le kitêbî "Hukumetî Kurdistan ,Kurd le Gemey Sovêtî da , Newşîrwan Mistefa Emîn , çapî yekem 1993 wergirawe.

Namey Mayor Ce'ferî Kerîmî Serokî Sitad bo Hemereşîd Xan le mer Wergirtinî Piley Jeneral Mayorî

Namey Mayor Ce'ferî Kerîmî Serokî Sitad bo Hemereşîd Xan le mer Wergirtinî Piley Jeneral Mayorî



Têbînî : em belgeye le bergî yekemî " Dewletî Cumhurî Kurdistan Belge u Dokumênt, Mehmud Mela 'èzzet " wergîrawe

Wêney Jeneral Mayor Mistefa Barzanî Fermandey Hêzî Barzanîyan u Serlik (Mayor) Ce'ferî Kerîmî Serokî Tewawî Sitadî Hêzî Kurdistan

Wêney Jeneral Mayor Mistefa Barzanî Fermandey Hêzî Barzanîyan u Serlik (Mayor) Ce'ferî Kerîmî Serokî Tewawî Sitadî Hêzî Kurdistan

Em wêne yey jeneral mayor Mistefa Barzanî fermandey Hêzî Barzanîyan u Serlik (mayor)Ce'ferî Kerîmî serokî tewawî sitadî hêzî Kurdistan le pêgey wezaretî Hêzî Dêmokiratî Kurdistan le Mihabad helgîrawe.

" Kurdistan jimarey 30, Dûşemo 12-î Xakelêwey 1325-î hetawî/ 1-î Awrîlî 1946

Cêjn u banghêştinî axay Ce'ferî Kerîmî be boney (serbexoyî u nasandinî Pêşeway Kurdistan)
Satî sêy paşnîweroy rojî Heynû 12-î Rêbendanî 1324 be hoy banghêştinêk ke le layen axay Ce'ferî Kerîmî be îftîxarî azadî u serbexoyî u nasandinî Pêşeway Kurdistan kirabû cêjnêk le salonî Encumenî Ferhengî gîra.Cenabî Hacî Seyd Babe şêxî Siyadet u cenabî şêx Me'sûm Ziyayî u jimarêkî zor le 'ulemay 'uzam u axayanî 'eşayr u tucar u muhteremîn le salonî nêwbiraw huzûryan bû. Satî 3.30 paşnîwero zatî mu'ezemî Pêşewa le nêw hera u çeplerêzan u şadî temaşaçiyan peyda bû u le pêş dergay hîzbê merasmî gaw u gerdûn be cê hat u keley cuwanegayekyan hawîşte ber pêy Pêşeway berz u axay Ce'ferî Kerîmî xîtab be Pêşeway berz ew wutaney jêrewey îzhar kird:
Berqerar u payende bê Pêşeway Kurdistan.Be yarmetî xuday berz herkes ke dujmin u xaynî Kurdistan bêt wek ew cuwanegayey serî le beden cwê dekeyn u deyxeyne jêr pêy pêşeway berz .Bira Sedîqî Heyderî îzharî kird: axay Ce'ferî Kerîmî yekêke le role nîştimanperwerekanî Kurdistan ,humêd heye 'umûmî birakanî dîkeş we dùy amancî pakî wî kewin.Axay Ce'ferî Kerîmî u jumarêkî zor le bang kirawekan xîtabe u eş'arî zor be tîn u nîştimanperestaneyan xwêndewe ke le jêrewe dehêndirête pêş çaw:
1- Axay Ce'ferî Kerîmî paş ewey hezar timenî pêşkeşî Hêzî Kurdistan kird em xîtabey jêrewey xwêndewe:

Tebirîkat u şadbaşî xom u tewawî 'êlî Dêbokirî be taybetî xanewadey Kerîmî le tehî dilewe be pêşgay muqedesî zatî Pêşeway Kurdistan 'eriz dekem.Birayanî xoşewîst le teşrîf hênan u şîrketî êwe lew cêjne gewreye da zor memnûn u muftexerim, çunkû ber le şadî u zemawend bo ew nê'mete gewrey ke çend sed sal awatman pê dexwast u ewro be hoy zehmet kêşan u giyan u dil depênawnanî zatêkî le xo rabirdùy wek cenabî Qazî Mihemedî Pêşewa we destman kewtuwe u xuda pêy 'eta kirdùyîn, pêwîste bo ragirtinî ew nî'mete u paydarî Pêşeway be ra u tedibîrî xoman le mal u nîsarî giyan xo neparêzîn u ew fermayşey 'elî ('elîhuselam ) bikeyne nesîubul'eynî xoman:" îza kanet elebidan lîlmewt xeleqha/ femewt elfeta bîlseyula ec'el". Anatol Firans delê wegîrkewtinî nêw u şoret ewende giran niye, belkû le paş wedes kewtin ragirtinî zehmete.Belê heqîqeten raste,ew zate mu'ezeme ke mezherî zanist u siyaset waniye denêw mewcanî sehimnakî siyasetî ew qerne da sîngî xoy bo Kurdanî beş xuraw u derbederkiraw bikate super u azadiyekî ke ewro têydayn boman wedest bênê.êweş bzanin ewro tewawî mîlletî dunya betaybetî Kurdanî jêr çepok u dîl çawyan le kar u hîmmetî 'alî êmeye u êmeş nabê ew çawenorî wan mubedel be ye-s u nahumêdî bikeyn,u lew layeweşewe xoman be tezahur firîw bideyn u îzharî 'ecz bikeyn. Hezretî 'elî defermwê : " Aza makunte fî amr mrum/ fla teqin' bi maduna nicum, tirs alcbina an al'cz hezm/ u tink xdî'te altab' alîm"
Pes birayanî xoşewîst bo ragirtinî ew azadiye pêwîste ême Kurdan le selîmî u esaletî Pêşeway xoman ke xesayisî zatî u xudadadeyetî sûyî îstîfade nekeyn u nebîne ba'îsî be heder danî ew zehmete gewrey wî we ew nê'mete gewrey ke xuda be êmey 'eta kirduwe , yanî le merheley bedbextî u çarereşî daxlî xoşbextî bùyn debê bizanîn her ferdêk , belkî her mîlletêk de dewrey jînî xoyda carêk tûşî xoşbextî u bedibextî debêt, emma xoşbext ew kes u mîlleteye ke wextî xoşbextî u çare reşî teşxîs deda u le katî xoşbextî îstîfadey lê deka u nayelê be heder birwat.
We înşala êmeş debê furset be talan bizanîn u ew wexte giranbehayey be hîç qîmetêk le des nedeyn." weqt bêsyar 'ezîz est, xenîmet dareş, be zer qelb medê Yûsofê ken'anî ra"
êsteş birayanî xoşewîst lazme le jêr tîşkî ew rehbere be ra u tedibîre destî birayetî u yekyetî be dilêkî behêz u hîmmetêkî 'alî bo lay yektir dirêj keyn u be giyanêkî wahîd bo tewse'ey azadî xoman u rizgarî birakanî dîkeman le hîç berhellistêk rû negêrînewe u be piştîwanî xuday bê hawta u yarmetî pêşewayanî dêmokrasî u tedibîrî Pêşeway berêz goy xoman le meydanê berîne derê.
Ca birayan recaw lê dekem qelemêkî reş u feramoşî be ser rabirdùy xotan da bênin, xerez u hesadetî bê cê ke mayey negbetî êmeye welanên çunkû hesadet derdêkî bêdermane:
" Eger zê derd bêtersî hesed mekon ke hekîm / mesel zened ke hesed hest derdê bî derman"
we hîç şikî têda niye le lihaz xirûrewe buwe ke heta ewro be'ze eşxasêk destî birayetî u yekyetiyan bo lay ême dirêj nekirduwe, weîla qewlî şerefê be Pêşeway mu'ezem dedem ke hemû kes Kurde, Kurd feqet hesadet u xurûrî bê cê be'zêkî be heway meqam wadar kirdûn ke leme dûr kewtûnewe,emma humêdim waye ke le sayey 'edalet perwerî Pêşewa da hemû Kurdêk be dillewe, wurd u dirşt le paş îmtîhan dan begwêrey zanistî xoy sahêb kar u meqam bêt.

Paş tewaw bûnî xîtabey axay Ce'ferî Kerîmî hezretî Pêşewa supasî lêkird u fermùy: axay Ce'ferî Kerîmî îşareyêkî be wez'î Kurdistan kird ke îhtiyacî me'arîf u quşûne. Debê hemû axayan le wextî tenzîmî bûdcey me'arîf u quşûn huzûryan bibê. Ewro ke eme îstîqlalman dewê pêwîste ke hemû karêk xoman cê be cêy bikeyn .Ewelê îdî'ay xoman kird ke le hudûdî dewletî êranda xudmuxtarîman dewê yanî êran îhtiyacî me ref' bika u mîllet karê bika.
Dû def'e le layen azerbaycanewe bo Tewrêzyan bang kirdim ke le Azerbaycanda girêman hebê, emin pêşnêhadî wanim qebûl nekird , çun mîlletî Kurd çuwarsale ke xudmuxtare u daway îstîqlal u têk xistinewey tewawî xakî Kurdistan deka .Zorim pê giran bû ke lew heqey dest helbigîrê u îhsasatî êwe manî'î ewey bû ke ême be xudmuxtarî razî bîn, çunkû ke mudey ew çend rojey ke cêjn gîrawe îhsasatêkî êwe nuwandûtane wêneyekî hesas u kamîle u debê dinya bzanê ke kurd liyaqetî îstîqlal u serbexoyî heye."

" Kurdistan jimare 35,Dûşemo 26-î Xakelêwey 1325-î hetawî / 15-î Awrîlî 1946
helbijardin le wezaretî ceng
rojî 22 – 1 – 1325 wezaretî celîley cengî Kurdistan axay Ce'ferî Kerîmî be serokî tewawî stadî hêzî Kurdistan helbijard u le rojî nawbiraw ra destî be kar kird."

" Kurdistan jimare 88, Pêncşemo , 28-î Xermananî 1325-î hetawî
agadarî
çun debîndrê be'zêk le dukandaran u eşxasî dî le garaj yan cêgayanî dîke ecnasî warîdey xoyan be bê agadarî bazresînî Gumrug we ya perdaxtî maliyatî gumirgî mexfiyane bo mal u dûkan hemil deken, be hoy ew agadariye be 'umûmî tucar u kesebe radegeyêndrê ke her gah lemew duwa mubaderet be kirdarêkî wa biken ecnas murtekbî qaçaq u be nef'î sindûqî gumirgê zebt u be perdaxtî dû muqabiley gumrgê be namî cerîme mehkûm debin.
Reysî îdarey Gumirgî Mihabad – Ce'ferî Kerîmî

Têbînî : em wêne ye be sipasewe le kitêbî " Négahî be Tarîxé Mehabad , " ke lêreda zor car amajey pêkirawe, wergîrawe

Wêney Wezîrî Hêzî Kurdistan le gel Jeneral Mayor Heme Reşîd Xanî Qadir Xanzade u Ehmed xanî Faruqî M'awnî Fermandey Hêzî Bokan u Menteqe

Wêney Wezîrî Hêzî Kurdistan le gel Jeneral Mayor Heme Reşîd Xanî Qadir Xanzade u Ehmed xanî Faruqî M'awnî Fermandey Hêzî Bokan u Menteqe

Wêney jeneral mayor Mihemed Husênî Seyfî Qazî wezîrî hêzî dêmokiratî kurdistan u jeneral mayor Heme Reşîdxanî Qadir xanzade fermandey hêzî Bokan u menteqe le Sera u Ehmed Xanî Faruqî [Salar,Ehmedxanî Xelîl Xan] m'awnî fermandey hêzî Bokan u menteqe] Em wêne ye debê le katî hatinî Heme Reşîd xan bo Mihabad le Xakelêwey salî 1325 yan le dêyî Sera, binkey fermandeyî Heme Reşîdxanî qadir xanzade helgîrabê.Em wêne ye hawkat niye legel çûnî Seyfî Qazî bo serlêdanî cebhey Seqqiz [ 14 ta 18-î Pûşperî 1325 ], çunkû lew rojane da Ehmed Xanî Farûqî [ rîzî pêşewe le rastewe neferî yekem] le Sera nebuwe

Têbînî : ew wêneye le kitêbî:" Dewletî Cimhurî Kurdistan belge w dokumênt, Mehmud Mela 'ézzet, bergî sêyem , stokholm 1997" wergîrawe. Nusxeyekî duwemî em wêneye [ke çaktir mawe] be sipasewe le Govarî Mahabad wergîrawe.Tikaye yarmetîman biden bo nasînewey kesanî dîkey nêw wêneke.

Wezîrî Hêzî Dêmokiratî Kurdistan Mihemed Husênî Seyfî Qazî u Fermandey Likî Barzanî le Altûnî Jûrû Serpolî 2 Mîrhac Ehmed le Cebhe

Wezîrî Hêzî Dêmokiratî Kurdistan Mihemed Husênî Seyfî Qazî u Fermandey Likî Barzanî le Altûnî Jûrû Serpolî 2 Mîrhac Ehmed le Cebhe

Em wêneye le 15 yan 16-î Pûşperî 1325-î hetawî le katî serlêdanî wezîrî hêz le cebhey Seqqz helgîrawe.Ew kesey cîpeke lêdexurê jeneral mayor Mihemed Husênî Seyfî Qazî,ewey denaw cîpeke da be dest amaje deka,ser lik ( mayor) Mihemedemînî şerefî,ew kesey be cilubergî medenî le pişt cîbeke danîştuwe serpolî 2 Mîrhac Ehmed e.
ew gencey be cilkî medeniyewe palî be otomobîlî duwyemewe dawe:Haşmî Mamlê ye. Ew pêşmergeyey piştî le otombîlî duwyeme u tifengî de şanî daye kwêxahmedî Seraw, pêşmergey pasewanî Seyfî Qazî ye.

Têbînî : em wêneye be sipasewe le kitêbî William Eagleton : " Komarî Kurdî Salî 1946 wergîrawe"

Wezîrî Hêzî Dêmokiratî Kurdistan Mihemed Husênî Seyfî Qazî,Jeneral Mayor Mistefa Barzanî u Hêndêk le Efseranî Fermandey Berekanî şer

Wezîrî Hêzî Dêmokiratî Kurdistan Mihemed Husênî Seyfî Qazî,Jeneral Mayor Mistefa Barzanî u Hêndêk le Efseranî Fermandey Berekanî şer

Em wêneye debê le nêwan rêkewtî 1325.4.14 u 1325.4.18 da helgîrabê.
Rîzî yekem le rastewe bo çep: 1.Nenasraw2.Serpolî 2 Mistefa Xoşnaw,3.Jeneral Mayor Mihemed Husênî Seyfî Qazî, wezîrî Hêzî Kurdistan,4.Jeneral Mayor Mistefa Barzanî fermandey Hêzî Barzanîyan,5.Serpolî 2Bekir 'Ebdulkerîm (Hewêzî),6.kak Mamendî Qadirî,7.Mûsa Xanî Zerza,8.Serberz (kapîtan)Mihemedî Eshabî
Rîzî duyem: le rastewe bo çep: 1.Nenasraw, 2.Serlik(Mayor) Mihemedemînî şerefî,
3.Serpolî 2 Mîrhac Ehmed,4.Serlik(Mayor)Nûrî Ehmed Teha,5.Nenasraw.6.Serberz(kapîtan)'Elî Xanî Firûziş.


Têbînî : em wêneye be sipasewe le kitêbî: " Esrar Muhakme Qazî Mohemed we Yaraneş, Gèrdawerî u Tercome Mohemed Reza Seif Qazî,çap dowom,neşrè Anna, 1380" wergîrawe


"Kurdistan, jimare 51,çuwarşemo 8-î Cozerdanî 1325-î Hetawî /29-î Mey 1346
è'tay Derece
Le netîcey le xorabirdùyî u xofîda kirdin bo hîfzî azadî nîştiman le merheley ewel da u le paşanîş le ser teqazay Jeneral Mistefa Barzanî,beramber be emrî Pêşeway mu'ezem ew bira xoşewîst u berzaney Barzanî bew derecaney xuwarewe:
Axay 'êzet 'Ebdul'ezîz – Mîrhac Ehmed – Mistefa Xoşnaw – Bekir 'Ebdulkerîm be derecey Podpolkonîk ye'nî (Nayîb Serheng) u Nûrî Ehmed Teha,Xeyrula 'Ebdulkerîm u Celal Emîn Mehmûd be derecey Mayorî ye'nî (Sergurd),'Ebdulrehman Teyîb Muftî u Mihemed Mehmûd be derecey Kapîtanî ye'nî (Serwanî) le layen wezîrî berzî Hêzî Kurdistan be hoy ehkamat muftexer kiran u pêyan îblax kira."

"Kurdistan, jimare 66 , sêşemo 18-î Pûşperî 1325-î Hetawî
çûnî wezîrî Ceng bo cebhe
Rojî 1325.4.14 se'at 8-î beyanî Axay Mihemed Husên Xanî Seyfî Qazî wezîrî berzî Hêz u cenabî Jeneral Mayor Mistefa Barzanî degel 'îdeyek pêşmerge bo cebhe 'ezîmetyan kird "

"Kurdistan jimarey 67,Yekişemo 23-î Pûşperî 1325-î Hetawî
Geranewey cenabî wezîrî Hêz
Cenabî axay Mihemed Husên Xanî Seyfî Qazî wezîrî Hêzî Kurdistan u cenabî Axay Jeneral Mela Mistefa ke çend roj lewey pêş çûn bo cebhe rojî 1325.4.18 se'atî 8-î paşnîwero bo merkez geranewe.Cenabî wezîr le kobûneweyekî xususîda ke be destûrî karbedestanî Hîzb se'atî 10-î ew roje gîrabû le fîdakarî u îxlas u rewîyey axayan u seranî Kurd u serbazanî Kurd ke le cebhe ray debwêrin zorî teqdîr u temcîd fermû.We zîmnen fermùy rêgay otomobîl ro le dêy Merxuzewe ta Mîredê u şeqamî Bane be yarmetî u komegî xelkî mihel tewaw buwe u êsta maşênekanî ême detuwanin be hasanî xuwardemenî be serbazanî ew melbende bigeyênin."

Wezîrî Hêzî Dêmokiratî Kurdistan u Serpolî Dû Selahedîn Kazmof Rawêjkarî 'Eskerî Hêzî Pêşmergey Kurdistan

Wezîrî Hêzî Dêmokiratî Kurdistan u Serpolî Dû Selahedîn Kazmof Rawêjkarî 'Eskerî Hêzî Pêşmergey Kurdistan

Wêney Jeneral Mayor Mihemed Husênî Seyfî Qazî wezîrî Hêzî Dêmokiratî Kurdistan le gel Setpoî 2 Selahedîn Kazmof rawêjkarî 'eskerî komarî Kurdistan.
William Eagleton-î kurr le kitêbekey da 'Komarî Kurd le salî 1946 ' le mer Selahedîn Kazmof denûsê: "le Mihabad xoyda ew Rûsey ke şwênêkî qûlî le duway xoy becê hêşt Kapîtan Selahedîn Kazmof bû, ke be 'Kakaxa' bangyan dekird.Ew le mangî Marsî 1946 wekû rawêjkarêkî 'eskerî nardira bo Mihabad.lewê ew be efserêkî jîr u karame nêwbangî royştbû.Piyawêkî kirawe bû,egerçî zorîş têkelawî xelkî şareke nedebû, belam reçelekî azerbaycanî xoy derfetî zanînî zimanêkî pêdabû, wate Tirkî ke kem ta zor hemû kes le Mihabad têyîdegeyşt".
Cêyî webîr hênaneweye le komarî Kurdistanda Kazmof piley podpolkovnîk (serpolî 2 )- î draye.Le rastî da Selahedîn Kazmof 'Kakaxa' le Kurdekanî şûrewî bûwê.Kazmof ta kotayî salanî 1970 kan zîndû bû u le rûdawêk da le Bako kûjra.Be pêy serçawey înternêtî Selahedîn Kazmof ber le helweşanî şûrewî piley qaremanî Neteweyî Azerbaycanî dirawetê.
Wêneke debê le mangî Marsî 1946 wate Xakelêwey salî 1325-î Hetawî u duway rageyandinî komar helgêrabê.


Têbînî: em wêneye be sipasewe le kitêbî" Esraré Muhakméyé Qazî Mohemed we Yaraneş, çap dowom,Gèrdawerî we tercome yé Mohemed Rèza Seif Qazî, Neşrè Anna, Tèhran 1380 " wergîrawe

Kongirey Yekemî Hîzbî Dêmokiratî Kurdistan 2-î Xezelwerî 1324-î Hetawî

Kongirey Yekemî Hîzbî Dêmokiratî Kurdistan 2-î Xezelwerî 1324-î Hetawî

Em wêneye le kongirey yekemî " Hîzbî Dêmokiratî Kurdistan " le rojî 1324.8.2 hetawî [23-î Oktobrî 1945] helgîrawe.Dekirê zorbey ew kesaney lew kongireyeda beşdarîyan kirduwe lem wêneyeda bibîndrên.Le wêneke da çend kes ke be tewawî denasrênewe be xalêkî sipî diyarî kirawn.Le lay çepewe: 1. Mihemed Husênî Seyfî Qazî, 2.Rehîmî Seyfî Qazî, 3.Pêşewa Qazî Mihemed ,4.Sedîqî Heyderî[le ber derga rawestawe],5.Seyd Mihemedî Eyûbiyan [Teha zade], 6.'Ebdulrehmanî şerefkendî [Hejar]
Berêz Seyid Mihemedî Semedî le kitêbî " Tarîxçeyé Mehabad,çapxanenéyé Heyderî,behar 1363" da ew wênekey bilaw kirduwetewe u em şerhey le bin nûsîwe.Tikaye êweş be pirs u rawêj le gel ew kesaney pêtan waye detuwanin beşdaranî kongirey yekemî "Hîzbî Dêmokiratî Kurdistan" ke lew wêneye da debîndrên binasnewe, yarmetî biken bo saxkirdinewey nêwekan

Em wêneyeş le goşeyekî diyewe helgîrawe u be sipasewe le yekêk le karekanî Seyid Mihemedî Semedî wergîrawe

Kongirey Yekemî Hîzbî Dêmokiratî Kurdistan 2-î Xezelwerî 1324-î Hetawî

Kongirey Yekemî Hîzbî Dêmokiratî Kurdistan 2-î Xezelwerî 1324-î Hetawî

"Kurdistan , bilawkerewey bîrî Hîzbî Dêmokratî Kurdistan
Gozarîkî Edebî Komelayetî Siyasiye
Her pazde roj carêk bilaw dekirêtewe

jimare 1 – salî yekem 15-î Sermawez 1324 6- î Desember- î 1945

Hîzbî Dêmokratî Kurdistan

Le dûway ewe le hewelî mangî Xeze wer (Aban)-î 1324 Hîzbî Dêmokiratî Kurdistan le Mihabad dandira u beyannamey xoy bilaw kirdewe le rojî 2-8- 1324 da hewel Kongirey xoy ke têkel bù le seran u nwéneranî Kurdan be tirtîbî jérù
1- Mako u Ararat : Axay 'Merxanî Celalî – Axay şêx Hesen – Axay şêx kî – Axay Hesen Axay Dilayî – Axay 'Ebdula Axay Milan – Axay Fexrî
2- Soma – Biradost – Deşt – Mergewer : Axay 'Emer [emer] xan şerîfî – Axay Tahirxan Simko – Axay 'Ebbas Axay Fenek – Axay Qoytas Axay Memedî – Axay Hacî Otman – Axay şêro – Axay 'Ebdî – Axay Hesen Têlo – Axay Temerxan – Axay Mirad – Axay Nùrko – Axay Zubeyd – Axay 'Ezo – Axay Hesen Henare - Cenabî Axay Hacî Seyîd 'Ebdula Efendî
3- şino: Axay Mùsa xanî Zerza – Axay Qerenî Axay Zerza – Axay Mîrza S'yîd – Axay Qazî Mihemed – Axay kak Hemze
4- Sindùs: Axay Ehmdî Kaxidir – Axay Qasim Axay Pîrotî – Axay Mihmedamînî Pîrotî
5- Lahîcan[Lacan] : Axay 'Ebdulaxay Qadirî – Axay kak Mamendî Qadirî – Axay kak Husênî Mihemedî – Axay Pîrot Axay Emîr 'Eşayîrî – Axay Mihemedemîn Axay Pîrotî
6- Pîran : Axay Mihemedzmîn Axa – Axay Qerenî Axa
7- Miyanduwaw : Axay Mihemed Husèn xanî Seyfî Qazî
8- Bokan : Axay 'Ebdulrehmanî şerefkendî – Axay Reşîd 'Elîzade
9- Mengur: Axay Ibrahîm Axay Edhem – Axay Mam Hesen – Axay kak Suleyman – Axay kak Hemze - Axay Mîne Axa
U baqî birayanî Kurd teşkîl da u le layen seran, rewşenfikranî hîzbewe nuqî zor çak dayir be dèmokratî u yeketî îrad kira lem kongire da hemù likekanî Hîzbî Dèmokratî Kurdistan teswîb kira u nwènerî taybetiyan bp dandira her yèk le cèy xoyan damezran u destyan be kar kird u Hejar honerî cûwanî Kurdistan em şè'raney xuwarewey ke basî dèmokratî deka xwèndewe
...............
U her wa celesatî Hîzbî Dèmokratî Kurdistan îdamey peyda kird. Le yekè le celsekan dîsan Hejar em şè'raney xwèndewe:
..................
U biray berz u xoşewîst (Xale Mîn ) le celesey rojî 24.8.24 em şè'raney jîrùy xwèndewe :
............. "
Têbînî : em wêneye be sipasewe le kitêbî Seyid Mihemedî Semedî " tarîxçeyè Mehabad,çapé Ewel, çapxanèyè Heydrî, beharè 1363" wergîrawe . Bo nêwî hêndêk lew kesaney de wêneke dan birwane jèrnùsî nusxeyekî dîkey em wéneye ke be duway emeyan da dê.

Berêweber, Mamostayan u şagirdanî Ferhengî Nexede (Sindûs) le Serdemî Komar da

Be xoşiyewe be geran be duway serçawe Kurdiyekan da , nusxeyekî hêndêk tewawtirman doziyewe le wêney berêweber, mamosta u şagirdanî Ferhengî Kurdistan le Nexede, le serdemî Komarî Kurdistanda. Govarî Mehabad jimare 65, salî 1385 le laperey "Kewne Nîştiman "da ke le layen Fereydûnî Hekîmzadewe amade dekrê wênekey le gel hêndêk le nêwekan bilaw kirduwetewe ,egerçî kesekan jimareşyan bo dandirawe, belam nêwî hemuyan ne nûsrawe . Tikaye yarmetî biken bo saxkirdinewey nêwî kesanî nêw em wêneye,rêkewtî helgîranî u ewey le ser alakey pişt seryan nûsrawe.

Wêney hêndêk le mamostayan u helsûrawanî Ferhengî Komarî Kurdistan

Helsûrawanî Ferhengî Komarî Kurdistan

Lem wêneyeda jimareyekî zor le amojgaran u mamostayanî Kurd le hewşey wezaretî Ferhengî Dewletî Cumhûrî Kurdistan debînîn. Em wêneye dekrê le kotayiyekanî mangî Cozerdanî 1325 [ Juwenî 1946 ] da helgîrabê. Bo eweş pişt debestîn be agadariyek ke le rojnamey Kurdistan [ jimare 57, çuwarşemo 22-î Cozerdanî 1325/13î Juwenî 1946]da bilaw kirawetewe: " Axay Ibirahîmî Nadrî ke yekê le azadîxwahanî betînî Kurd e waridî Mihabad buwe. Rojaway 20/3/ 1325 le radyoy Kurdistan nutqêkî betînî xwêndewe." bewe ra derdekewê em wêneye duway dest bekarbûnî Ibirahîmî Nadirî wekû berêweberî Idarey Ferheng helgîrawe.
Le ser dergey xanuweke, alay Kurdistan u portirey Pêşewa helawasrawe. Be leberçawgirtinî ewey ke her heman şêwe portirey Pêşewa le wêney berêweber, mamosta u şagirdanî medresey Nexdeş da heye [ pêştir lêre da bilaw kirawetewe], dekirê way dabinêyn le serdemî Komar ,le medrese u dezga ferhengiyekanda ew şêwe portireyey Pêşewa helawasrawe.
Lêkolerewey Kurd Seyd Mihemedî Semedî le kitêbekeyda be zimanî farsî " Tarîxçéyé Mehabad,çap ewel,çapxaney Héyderî , beharé 1363[ hetawî]" em wêneyey bilawkirduwetewe nêwî zorbey ew kesaney le wêneke dan diyarî kirduwe. zanyariyekanî berêzyan be dananî jimare radegwêzîne êre.

"Hawînî salî 1325-î hetawî – xwêndingey Pehlewî pêşû ( malî êstay axay Qadirî Hemîdî - kitêbfiroş). le ser beşî sipî alake be kurdî nûsrawe: (Encumenî Perwerîşî Bîrî Kurdistan ). Be sipas le mamostay xanenşîn u berêz Axay Marifî Fituhî ke em wêneyey le ber dest nam.

Rîzî pêşewe le çepewe bo rast: yayekan,1. Semî'î,2.Xecîcî Babe Sûrî,3.Zaray Mengurî,4.Ferîdey Zendî.piyawekan,5.Mela 'Ebdulay Fazilî ,6. Ibirahîmî Nadirî [serokî ew katî ferheng], 'Elî Mehmûdî. yayekan,8.Mawzer Bilezade,9. Seltenetî Dawudzade [ ke her dûkyan Mûsayî bûn],10.Wecîhey şuca'î,11.Re'nay Dawudî

Rîzî duwyem le çepewe bo rast : 1.Mihemedî Hebîbî,2. Semî'î , 3. Nenasraw, 4.Misgerî.5.Mihemed Tofîq Wurdî.
6. 'Usman ? (kurdî 'êraq),7. 'Usman Danîş, 8. nenasraw, 9. 'Ebdulay Selahzade, 10. 'Elî Gulcebînî, 11.Mihemedî Sîgarî 12. Ferîqî, 13.'Ubeydî Mubelîxî, 14. nenasraw , 15. Marfî Fituhî

Rîzî sêyem le çepewe bo rast:1. nenasraw, 2. Husênî Fiuhî,3.Fehîmî, 4.Qasmî Hîcazî, 5.Kurdêkî xelkî Sovyet, 6. Xalîbî Debbaxî, 7. Mehmûdî Xadîmî,8. Mihemedî Sîdqî, 9. Se'ydî Kerîmî, 10.Mela Rehîm, 11. Seyfulay Nanewazade.

Rîzî dwuawe le çepewe:1. Hesenî kakaxazade, 2. Seyd Mihêyîdînî Nîzamî,3. Mihemedemînî Danîş Pejû, 4. 'Elî Serhengî

Têbînî: em wêneye be sipasewe le kitêbî Newşîrwan Mistefa Emîn: " Hikumetî Kurdistan, Kurd Le Gemey Sovêtî da" çapî yekem, salî 1993 wergîrawe. le gel rêz u pêzanîn bo Seyid Mihemedî Semedî, le deqekey wîda rîzî nêwekan birêk taq u cût bibûn. Tikaye bo saxkirdinewî nawekan êweş de hewil dabin.