Yekem wêney be komelî reîs cumhûrî kurdistan , hêndêk le wezîran u karbedestanî Kurd.William Eagleton y kur ke bo yekem car em wêneyey le kitêbekey da billaw kirduwetewe le binewey nûsîwye " kabîne u karbedestanî dîke, Mihabad, Fewriyey 1946" diyare ew nasandine zor giştî ye, çunkû ew wêneye her nebê Hacî Seyd Babeşêxî Siyadet "reîsî Heyet Reysey Mîllî Kurdistan" u" jeneral Heme Husên xanî Seyfî Qazî " komek fermandey hemû hêzî kurdistan u wezîrî ceng" y têda niye.
Hêndêk le lêkolerewanî " mêjûy komarî kurdistan " amajeyan kirduwe be fire çeşnî be nêw kirdinî dezgakanî " Dewletî Cumhûrî Kurdistan" (wekû: 'Ebdulrehmanî Qasmlû, Mehmûd Mela'êzet, Newşîrewan Mistefa ) bellam wekû tir ew zanyarîyaney Necefqulî Pêsyan u William Eagleton le mer naw u jimarey wezîran basyan kirdûwe be hêndêk alugorrewe dûpate bûnetewe.
Bo wêne Menafî Kerîmî ke yekêk le helsûrrawanî here nizîkî destelatî kurdî buwe le serdemî komar, le perawêzî bîrewerîyekanî Se'îdî Humayûn da , le merr naw u pîşey karbedestan her ew zanyarîaney dûpate kirduwetewe ke katî xoy le ber dest Eagleton y nawn - rîwayetî Menafî Kerîmî yek le serçawe girîngekanî kitêbî Eagleton e, ke diyare Eagleton bo parastinî hêmnî Kerîmî le destelatî Savak u karbedestanî rêjîmî şayşanî êran u le ber mulahezey siyasî roj rastewxo nêwî nehênawe . Be daxewe lew lîsteyeş da ke le yaddaştî Menafî Kerîmî le perawêzî bîrewerîyekanî Se'îdî Humayûn da hatuwe [ duwatir lêre da bilawî dekeynewe ] dîsan narûnî heye, bo wêne denûsê : " 'Ebdulrehmanî êlxanîzade (Muhtedî) wezîrî karubarî derewe le xawenmullkanî be nifûzî şarstanî Bokan xwêndewarî dînî zor berzî hebû yekêk le endamanî helkewtuwî J.K. bû temenî nizîk 35 sall bû u le pênaw J.K da tûşî zehmetî zor hatbû" başe cêgey pirsyare çon kesêk wezîrî karubarî derewe bûbê le hîç kam le çawpêkewtine girîng u biryarderekanî serubendî komar le gell karbedestanî êran u wekî dîke nêwî niye?
Em wêneyey lêre da deybînin u wêdeçê le hewtûwî yekemî Reşemey 1324 [ hewtûwî kotayî î Fêwriyey 1946 ] helgîrabê u boyeş be têradîwî wa dellêm çunkû, 'Ebdulrehmanî Zebîhî be pêy ew zanyarîyey rojnamey kurdistan basî deka " jimarey 19, Dûşemmo 6-î Reşemey 1324 [ 25 Fêwriyey 1946 ] " birayan 'Ebdalrehman Zebîhî u Dillşad ke le pêşda wulamî azad bûnî ewanman da bû be şanazîyekî zor şewî 3 – 12 – 1324 warîdî mallî xoyan bûn u çawî bira u azadîxwayekan u kesu karyan pê rûn bû......" le jimarey 18- î kurdistan da " şemmo 4y Reşemey 1324 [23 Fêwriyey 1946],Zebîhî agadarîyekî billaw kirdûwetewe ( her bo beyanî ew şewey geywetewe Mihabad) u lewêda dellê :" supas u m'zret 'ideyek le birayan ke be teşrîf hênanî xoyan muftexeryan kirdibûm le ber memurîyetêk ke pêm ricu' kira nem tuwanî biçmewe xizmetyan u huzuren supasî bê payanî xomyan pêşkeş bikem,be hoy em çend wuşe daway lêburdin dekem. îtir bijî Kurdistanî Azad! 'Ebdulrehman Zebîhî" be we ra derdekewê Zebîhî her be derkewtinî le zîndan memuriyetî dirawetê , wate karî pê sipêrdirawe. Serçaweyekî "mêjûy komarî kurdistan" amajey pêkirduwe ke pêşewa Qazî Mihemed, me-mûriyetî da be mîrza 'Elî Rîhanî u 'Ebdulrehmanî Zebîhî [her dûkyan lem wêneye da debîndirên] bo pêwendî le gell konsûlxaney Birîtaniya le Tewrêz. Duwatirîş Zebîhî be pêy şayîdî wêneyan le zor boney dîplomatîkî girîng u u wutûwêjî siyasî da beşdarî kirdûwe.
Kesanî nêw wêneke danîşû: Pêşewa Qazî Mihemed reîs cumhûrî kurdistan, rîzî yekem le rastewe bo çep: 1. Hacî Mistefay Dauwdî , wezîrî tecaret, 2.Xelîlî Xusrewî serokî karî kurdistan, 3. Ehmedî îlahî ( Hacî Ellay) wezîrî darayî,4.Hemedemînî Mu'înî, mudîrî şîrketî Tereqî kurdistan, 5.Wehabî Bilûryan,endamî Komîtey Merkezî Hîzbî Dêmokiratî Kurdistan [mu'awinî hîzb],6. 'Ebdulrehmanî êlxanîzade , rawêjkar,7.Kerîmî Ehmedeyn wezîrî post u têlêgraf u telefon, 8.'Elî Rîhanî,nwênerî taybetî u rawêjkar. rîzî piştewe le rastewe bo çep : 1. 'Ebdulrehmanî zebîhî , pişknêr u nwênerî taybetî.2. Husênî Zêrîngeran (Firuher) Serokî Komele ta Oktobrî 1944,efserî komarî kurdistan u endamî heyetî hellkirdinî alla le Bokan u Nexede, 3. Seyd Mihemedî Eyûbyanî Merkezî [Tehazade], endamî Komîtey Merkezî Hîzbî Dêmokiratî Kurdistan (mu'awinî hîzb), wezîrî bêhdarî , 4. Menafî Kerîmî, mu'awinî Qazî Mihemed le karubarî komîtekanî hîzb, duwatir wezîrî ferheng,5.Mihemedî Yahû,le kadiranî paye berzî hukûmetî kurdistan, 6. Sedîqî Heyderî , endamî Komîtey Merkezî Hîzbî Dêmokiratî Kurdistan , wezîrî [mudîrî kulî] întîşarat u Tebilîxatî kurdistan.
şwênî hellgirtinî wêne : Kangay Hîzbî Dêmokiratî Kurdistan , Mihabad
kat : Hewtûwî yekemî Reşemey 1324 - î hetawî / hewtûy kotayî Fêwrîyey 1946
Wênehellgir: Seyadyan yan Simayil Xanî Feruxî
Têbînî: em wêneye be spasewe le kitêbî William Eagleton wergîrawe
No comments:
Post a Comment