Kurdistan, bilawkerewey bîrî Hîzbî Dêmokratî Kurdistan,
jimarey 25, Yekşeme 26-î Reşemey 1324
17-î Mars 1946
Helkirdinî alay Kurdistan le Nexede
şewî Sêşeme bû danîştibûm legel legel hawrêyekaniman le jûrekey xoman da ke le pir kak Mihemedî Qadirî be peşokawî xoy be jûr da kird u be çawî pir le giryanewe kutî: " mijde mijde bê îmro alay Kurd le Mehabad beriz kirayewe" u be duway em qiseye pelamarî dayn u destman kirde milî yek u be bêdengî mudetê xerîkî riştinî firmêskî şadî buyn.belê hîç kesêk le ême ney detuwanî ke qiseyek bikat. Duway ew mudete serim helbirî u kutim: " ah ewe to bilêyt xew bêt ya heqîqet bêt alay Kurd le Mehabad beriz kirayewe u destim kird be pirmey giryan.
Ewendî beser neçû yekêk le hawrêyekanim kutî birakanim bese giryan pêwîste hemû helsîn şayî bikeyn, lew wexte da kak Mihemedî Qadirî helî daye u kutî: rojî çuwarşemeş lêre beriz ekirêtewe. Hawrêyekem dûbare hatewe qise u kutî: " ke wa bû ême nabêt sefer bikeyn takû alay pîrozman be çawî xoman nebînîn lêre beriz bikirêtewe" êmeş hemû muwafeqetman kird le ser qisekey. " kak Husên Furuher u kak 'Elî Xusrewî be nimayende le Mehabadewe hatûn u alay muqedesiyan le kine u êsta le menizlî kak Ehmed mîwanin. kak Mihemedî Qadirî le berxoyewe kutî: 'êmeş bê perwa helsayne ser pê u be bê ewey îzin le mîwanekeman bixwazîn her kese boxoy be rakirdin çû bo male kak Ehmed u lewêş ew kare rehatu giryaniman kird wekû le jûrekey xoman kirdman. kak Ehmedî Qadirî ke serokî Partî Dêmokiratî Kurdistane le Nexede ( mebest HDK e) destbecê serbazanî ko kirdewe u kaxezî de'wetinamey teslîm kirdin ke bîben bo axayan u re'iyetî etrafî Nexede bo hazir bûn le wextî beriz kirdinewey ala da.
Rojî Sêşemo deste deste suwaranî Kurd u tifengçiyan daxlî şar bûn minîş cêga be xom nagirim u her emser ew serim dekird. u kak Ehmed Qadirî emrî kird ke cewanan kobinewe, u hêndêk surudî mîllîyan fêr biken. êmeş zor keyf xoş buyn lew wezîfeye ke pêman bexşrawe. Ew roje her xerîkî fêr kirdinî cewanan buyn.
Rojî çuwarşemo ke bîst u heştî mangî Sermawezî bîst u çuwar ekat le se'atî 6 da ehalî Nexede u bang kirawanî dewr u piştî le berdemî îdarey Dêmokrat da kobûnewe. Qutabiyanî Ermenî u Asorî be xoyan u be beydaxî sûryanewe berew îdare hatin , cewananî Kurd be pîryanewe çûn u le çeplerêzanêkî berz u ferehnayiyekî zorewe qutabiyekan geyiştine cêgay dandirawî xoyan. Duway ewanîş betertîb qutabiyanî Nexede her wa daxlî cêgay xoyan bûn u be goranî hemasî mîllî u çeplerêzanêkî bê hawtawe. Lew beyne da kak Ehmedî Qadirî serokî Partî Dêmokiratî Kurdistan le mentîqey Nexede da destûrî da be dest pêkirdinî şadî u berzkirdinewey alay.
kak Husênî Furuher u kak 'Elî Xusrewî alayan bird bo ew suwaraney ke le derî şarî westabûn. Suwaran alayan wergirt u be carêk sêsed u penca suwarçakî kurdî her yekêk rostemêk bûn bo xoyan be alay muqedesewe ke le pêş suwaranewe helgîrabû be întîzamêkî zor cuwan le jêr serkirdeyî kak Se'îdî Qopî, kak Mihemedî swar, kak Ehmedî Ehmedî dayîre u îdarey Partî hatin u ta geyiştine lay bînakewe be bê jimare mer u manga le ber demî ala da serbira u dengî çeple u hura kêşan degeyşte kehkeşanî felek.Suwarekan ke nîzîkî de hengawyan mabû bigene cêgay xoyan be carêk nîzîkey çuwar hezar kes hêrşyan bird bo ser alake u ziyaret kirdinî u sucde birdin. Belam karî qerewilekan rast bê ke duway zehmetêkî zor alayan geyande ser peyje. Ew car norey ême bû ke le serban bidwêyn , ziyaretî bikeyn u elbete her kes hewlî eweyetî ke zûtir u yekem kes bê ke ziyaretî bika u em yekemeş weber kak Xulam Reza xanî Xusrewî kewit ke le hemwan be peroştir u behêztir bû u minîş wextêk ke seyr dekem her tenya xom nîm ke firmêskî şadî derêjm belkû becarêk desreyan be çawanewe girtuwe,belam kak Husênî Furuher u kak Eli Xusrewî debê beşî xoyan riştibê le Sablax, u kak Husênî Furuher çrîkandî ke agadar bin ke alay pîroz bilnd dekirêtewe u emrî da : " bo ala selam ke" legel ew emre têkira hemû be carêk kiz u mat bûn u dest berz kirayewe bo wergirtinî selam u destey cewanan surûdî Kurdistan, Kurdistan nîştmanî cuwan yan le jêr fermandey law çak kak Mihemed Qadirî da xwêndewe. Tifengçiyanî Kurd ke le jêr fermandeyî kak Ibirahîm nûserî defterî Part da bûn u jimareyan geyiştibuwe 2000 kesêk u suwaranî Kurd destiyan kird be teqe kirdin be corêkî wa ke însan muçurkî pê da dehat u samî şerî lê denîşt.
Lew layeşewe muselsel kirdibuy be rojî xoy. Duway berz kirdinewey ala kak mîrza Ibirahîm nûserî defterî komîtey mihelî Nexedey partî dêmokratî Kurdistan nutqêkî îrad kird ke sewadî 'eynî nutqî le pêwendî em nameye da teqdîme u le babet kirdinewey celesekewe ew şê'rane ke mîrza Salih Cewanmerdî rêkî xistibû xwêndiyewe u dîsan le beynî çeplerêzan u hura kêşan bo jiyanî marşal Stalîn surûdî mîllî le layen bira u xuşke Ermenî u Asorî yekanewe gutira, legel eweşda ke xelkî têyî negeyişt belan zor dilşadiyan nîşan da çunkî le surûdekeda Kurdistan u Stalîn naw ebira u her weha be çeplerêzan duwayî hat. Enca kak 'Elî Xusrewî be dengêkî berzewe u çirîkeyekî şêranewe guzarişî xoy le babet alay Kurdistan u şehîdanî Kurd u hukûmet u serbestî Kurdistanewe da. Berastî qisekanî pir tesîr u cêgay fexir bû u le ber hura kêşan u çeplerêzan bo ew qise pir me'nayaney ney tuwanî u mawey nedraye ke guzarîşekey tewaw bika u kutî ke ême le ser rêwşwênî dêmokrasî le xoman ziyatir huqûqî ew netewaney ke le naw Kurdistan da dejîn mehfûz dekeyn u le ber wey ke le wêsta da bilewezekan be naheq huqûqî êmeyan pamal kird bû le beramber kirdewey bilewezekan ême înşala le weyra huqûqî netewey çûk ziyatir çawedêrî dekeyn u her neteweyekî ke destî yeketî bo lay ême dirêj ka ême teşekur dekeyn u amadeyn bo hemu çeşne yarmetiyek legel ew eqeliyetane. Dûbare cewanan surûdî mîllî yan xwêndewe: " ey reqîb her mawe qewmî Kurd ziban". duway tewaw bûnî surûd kak m.a.Mehmûd çend wuteyekî şîrînî gut le babet rojî rojî ala u wesfî alake. Cêgay teqdîr u çeplelêdanêkî zor bû. Le layen rawestawan u qutabiyanewe surûdî mîllî Azerbaycan xwêndrayewe berastî surûdêkî zor xoş u be coşewe bû, enca bira u xuşke qutabiye Ermenêkan u duway ewan cewananî Kurd derkewtin u surûdî xoşxoşyan xwêndewe u duway ewey ke qutabiyekî medresey Nexede kurî axay Teqî xan cêjne pîrozey le Kurdekan kird, şêrdil guzarşêkî da le babet cêjnî alay mîllîyewe u be bijî pêşeway cemahîrî şûrewî marşal êstalîn guzarîşekey tewaw kird u lenaw çeple rêzanêkî bê hawta kake 'Elî Xusrewî lawî xwên gerim duwayî numayişî hêna hemûman be dilêkî şadewe dem be duw’awe bo alay şîrnî Kurd u Kurdistan u pêşeway cemahîrî şûrewî u mîletanî azdî xwah bername tewaw bû u destûr dira ta sê şew u sê roj cêjn u çiraxan bibê. Belê bername be xoşêkî zor u dilêkî pir le 'eşqî nîştman u pir le mêhrî pêşeway mu'ezemî Kurdistan duwayî hat.
u le axirî da kutî: bijî hîzbî dêmokratî kurdistan, bijî pêşeway beriz cenabî Qazî Muhemed, her bijî alay sê rengî Kkurdistan.
birayanî 'ezîz mîlletanî mehbûbî Kurd, ewa îdarey komîtey mihelî Encumenî Wilayetî dêmokratî Kurdistan ke teşkîl buwe u alay muqedesî Kurdistan heldekirê, feqet ew îdare muhtereme u ew alay muqedes mexsûsî mîlletî Kurdane u mîletekanî dîke çi Ermenî, çi Asorî, çi Kelîmî eger bêtû dest bidene destî ême hazirîn be sedaqet u rastî u be şerafet u wîcdan bo birayetî wan u xizmet pê kirdinyan hazir debîn.
şukirî lîleh 'esrî dêmokratiye / mewsimî cêjn u surûr u şadiye
Kurd necatyan bû le jêr zulm u sitem/ bo hemû mîllet îtir azadiye
rojî Kurdistan le şîmala helat / zulmetî şew boye hîç peyda niye
xeyrî neqdî can u dil qayl nebû/ hîçî dî bidrê le rêy mizgênî ya
firsetêkî çakû bo hel kewtuwe/ herçî deykeyn fursete ya mercaniye
çake waye wek piyawan dest denê/ bo bilên ew Kurde bo hîç ça niye
lêw yeqîn bê wextê kabira bêtewe/ pakû pîsû pêkewe zîndaniye
mirdinêkî başeref zor xoştire/ lew jiyanî neng u bê wîjdaniye
şukir îmro ke le daykî xoy buwe / çunke ewro rojî dêmokratiye "
Têbînî: Husên zêrîngeran wek endamî komîtey mihelî HDK le şarî Mehabad u 'Elî Xusrewî kadrî HDK ke le serdemî komar da erkî cor be corî hebuwe le zorbey rêwresmekanî helkirdinî alay Kurdistan da rêkxerbûn u beşdarî çalakaneyan buwe. Ta êsta wêney helkirdinî ala le Mehabad, Bokan , Balanîş u ... bilaw buwetewe. Em wênaney deybînin be egerî zor î rêwresmî helkirdinî ala le Nexeden.
legel sipasî zor bo berêz Zîwer şerîfzade hawserî nemir Birayim Furuher u yay Ferîba u yay Ferzaney Furuher kiçanî kak Birayim u newey Husên Zêrîngeran bo le berdest nan u pê espardinî em wênane.
17-î Mars 1946
Helkirdinî alay Kurdistan le Nexede
şewî Sêşeme bû danîştibûm legel legel hawrêyekaniman le jûrekey xoman da ke le pir kak Mihemedî Qadirî be peşokawî xoy be jûr da kird u be çawî pir le giryanewe kutî: " mijde mijde bê îmro alay Kurd le Mehabad beriz kirayewe" u be duway em qiseye pelamarî dayn u destman kirde milî yek u be bêdengî mudetê xerîkî riştinî firmêskî şadî buyn.belê hîç kesêk le ême ney detuwanî ke qiseyek bikat. Duway ew mudete serim helbirî u kutim: " ah ewe to bilêyt xew bêt ya heqîqet bêt alay Kurd le Mehabad beriz kirayewe u destim kird be pirmey giryan.
Ewendî beser neçû yekêk le hawrêyekanim kutî birakanim bese giryan pêwîste hemû helsîn şayî bikeyn, lew wexte da kak Mihemedî Qadirî helî daye u kutî: rojî çuwarşemeş lêre beriz ekirêtewe. Hawrêyekem dûbare hatewe qise u kutî: " ke wa bû ême nabêt sefer bikeyn takû alay pîrozman be çawî xoman nebînîn lêre beriz bikirêtewe" êmeş hemû muwafeqetman kird le ser qisekey. " kak Husên Furuher u kak 'Elî Xusrewî be nimayende le Mehabadewe hatûn u alay muqedesiyan le kine u êsta le menizlî kak Ehmed mîwanin. kak Mihemedî Qadirî le berxoyewe kutî: 'êmeş bê perwa helsayne ser pê u be bê ewey îzin le mîwanekeman bixwazîn her kese boxoy be rakirdin çû bo male kak Ehmed u lewêş ew kare rehatu giryaniman kird wekû le jûrekey xoman kirdman. kak Ehmedî Qadirî ke serokî Partî Dêmokiratî Kurdistane le Nexede ( mebest HDK e) destbecê serbazanî ko kirdewe u kaxezî de'wetinamey teslîm kirdin ke bîben bo axayan u re'iyetî etrafî Nexede bo hazir bûn le wextî beriz kirdinewey ala da.
Rojî Sêşemo deste deste suwaranî Kurd u tifengçiyan daxlî şar bûn minîş cêga be xom nagirim u her emser ew serim dekird. u kak Ehmed Qadirî emrî kird ke cewanan kobinewe, u hêndêk surudî mîllîyan fêr biken. êmeş zor keyf xoş buyn lew wezîfeye ke pêman bexşrawe. Ew roje her xerîkî fêr kirdinî cewanan buyn.
Rojî çuwarşemo ke bîst u heştî mangî Sermawezî bîst u çuwar ekat le se'atî 6 da ehalî Nexede u bang kirawanî dewr u piştî le berdemî îdarey Dêmokrat da kobûnewe. Qutabiyanî Ermenî u Asorî be xoyan u be beydaxî sûryanewe berew îdare hatin , cewananî Kurd be pîryanewe çûn u le çeplerêzanêkî berz u ferehnayiyekî zorewe qutabiyekan geyiştine cêgay dandirawî xoyan. Duway ewanîş betertîb qutabiyanî Nexede her wa daxlî cêgay xoyan bûn u be goranî hemasî mîllî u çeplerêzanêkî bê hawtawe. Lew beyne da kak Ehmedî Qadirî serokî Partî Dêmokiratî Kurdistan le mentîqey Nexede da destûrî da be dest pêkirdinî şadî u berzkirdinewey alay.
kak Husênî Furuher u kak 'Elî Xusrewî alayan bird bo ew suwaraney ke le derî şarî westabûn. Suwaran alayan wergirt u be carêk sêsed u penca suwarçakî kurdî her yekêk rostemêk bûn bo xoyan be alay muqedesewe ke le pêş suwaranewe helgîrabû be întîzamêkî zor cuwan le jêr serkirdeyî kak Se'îdî Qopî, kak Mihemedî swar, kak Ehmedî Ehmedî dayîre u îdarey Partî hatin u ta geyiştine lay bînakewe be bê jimare mer u manga le ber demî ala da serbira u dengî çeple u hura kêşan degeyşte kehkeşanî felek.Suwarekan ke nîzîkî de hengawyan mabû bigene cêgay xoyan be carêk nîzîkey çuwar hezar kes hêrşyan bird bo ser alake u ziyaret kirdinî u sucde birdin. Belam karî qerewilekan rast bê ke duway zehmetêkî zor alayan geyande ser peyje. Ew car norey ême bû ke le serban bidwêyn , ziyaretî bikeyn u elbete her kes hewlî eweyetî ke zûtir u yekem kes bê ke ziyaretî bika u em yekemeş weber kak Xulam Reza xanî Xusrewî kewit ke le hemwan be peroştir u behêztir bû u minîş wextêk ke seyr dekem her tenya xom nîm ke firmêskî şadî derêjm belkû becarêk desreyan be çawanewe girtuwe,belam kak Husênî Furuher u kak Eli Xusrewî debê beşî xoyan riştibê le Sablax, u kak Husênî Furuher çrîkandî ke agadar bin ke alay pîroz bilnd dekirêtewe u emrî da : " bo ala selam ke" legel ew emre têkira hemû be carêk kiz u mat bûn u dest berz kirayewe bo wergirtinî selam u destey cewanan surûdî Kurdistan, Kurdistan nîştmanî cuwan yan le jêr fermandey law çak kak Mihemed Qadirî da xwêndewe. Tifengçiyanî Kurd ke le jêr fermandeyî kak Ibirahîm nûserî defterî Part da bûn u jimareyan geyiştibuwe 2000 kesêk u suwaranî Kurd destiyan kird be teqe kirdin be corêkî wa ke însan muçurkî pê da dehat u samî şerî lê denîşt.
Lew layeşewe muselsel kirdibuy be rojî xoy. Duway berz kirdinewey ala kak mîrza Ibirahîm nûserî defterî komîtey mihelî Nexedey partî dêmokratî Kurdistan nutqêkî îrad kird ke sewadî 'eynî nutqî le pêwendî em nameye da teqdîme u le babet kirdinewey celesekewe ew şê'rane ke mîrza Salih Cewanmerdî rêkî xistibû xwêndiyewe u dîsan le beynî çeplerêzan u hura kêşan bo jiyanî marşal Stalîn surûdî mîllî le layen bira u xuşke Ermenî u Asorî yekanewe gutira, legel eweşda ke xelkî têyî negeyişt belan zor dilşadiyan nîşan da çunkî le surûdekeda Kurdistan u Stalîn naw ebira u her weha be çeplerêzan duwayî hat. Enca kak 'Elî Xusrewî be dengêkî berzewe u çirîkeyekî şêranewe guzarişî xoy le babet alay Kurdistan u şehîdanî Kurd u hukûmet u serbestî Kurdistanewe da. Berastî qisekanî pir tesîr u cêgay fexir bû u le ber hura kêşan u çeplerêzan bo ew qise pir me'nayaney ney tuwanî u mawey nedraye ke guzarîşekey tewaw bika u kutî ke ême le ser rêwşwênî dêmokrasî le xoman ziyatir huqûqî ew netewaney ke le naw Kurdistan da dejîn mehfûz dekeyn u le ber wey ke le wêsta da bilewezekan be naheq huqûqî êmeyan pamal kird bû le beramber kirdewey bilewezekan ême înşala le weyra huqûqî netewey çûk ziyatir çawedêrî dekeyn u her neteweyekî ke destî yeketî bo lay ême dirêj ka ême teşekur dekeyn u amadeyn bo hemu çeşne yarmetiyek legel ew eqeliyetane. Dûbare cewanan surûdî mîllî yan xwêndewe: " ey reqîb her mawe qewmî Kurd ziban". duway tewaw bûnî surûd kak m.a.Mehmûd çend wuteyekî şîrînî gut le babet rojî rojî ala u wesfî alake. Cêgay teqdîr u çeplelêdanêkî zor bû. Le layen rawestawan u qutabiyanewe surûdî mîllî Azerbaycan xwêndrayewe berastî surûdêkî zor xoş u be coşewe bû, enca bira u xuşke qutabiye Ermenêkan u duway ewan cewananî Kurd derkewtin u surûdî xoşxoşyan xwêndewe u duway ewey ke qutabiyekî medresey Nexede kurî axay Teqî xan cêjne pîrozey le Kurdekan kird, şêrdil guzarşêkî da le babet cêjnî alay mîllîyewe u be bijî pêşeway cemahîrî şûrewî marşal êstalîn guzarîşekey tewaw kird u lenaw çeple rêzanêkî bê hawta kake 'Elî Xusrewî lawî xwên gerim duwayî numayişî hêna hemûman be dilêkî şadewe dem be duw’awe bo alay şîrnî Kurd u Kurdistan u pêşeway cemahîrî şûrewî u mîletanî azdî xwah bername tewaw bû u destûr dira ta sê şew u sê roj cêjn u çiraxan bibê. Belê bername be xoşêkî zor u dilêkî pir le 'eşqî nîştman u pir le mêhrî pêşeway mu'ezemî Kurdistan duwayî hat.
u le axirî da kutî: bijî hîzbî dêmokratî kurdistan, bijî pêşeway beriz cenabî Qazî Muhemed, her bijî alay sê rengî Kkurdistan.
birayanî 'ezîz mîlletanî mehbûbî Kurd, ewa îdarey komîtey mihelî Encumenî Wilayetî dêmokratî Kurdistan ke teşkîl buwe u alay muqedesî Kurdistan heldekirê, feqet ew îdare muhtereme u ew alay muqedes mexsûsî mîlletî Kurdane u mîletekanî dîke çi Ermenî, çi Asorî, çi Kelîmî eger bêtû dest bidene destî ême hazirîn be sedaqet u rastî u be şerafet u wîcdan bo birayetî wan u xizmet pê kirdinyan hazir debîn.
şukirî lîleh 'esrî dêmokratiye / mewsimî cêjn u surûr u şadiye
Kurd necatyan bû le jêr zulm u sitem/ bo hemû mîllet îtir azadiye
rojî Kurdistan le şîmala helat / zulmetî şew boye hîç peyda niye
xeyrî neqdî can u dil qayl nebû/ hîçî dî bidrê le rêy mizgênî ya
firsetêkî çakû bo hel kewtuwe/ herçî deykeyn fursete ya mercaniye
çake waye wek piyawan dest denê/ bo bilên ew Kurde bo hîç ça niye
lêw yeqîn bê wextê kabira bêtewe/ pakû pîsû pêkewe zîndaniye
mirdinêkî başeref zor xoştire/ lew jiyanî neng u bê wîjdaniye
şukir îmro ke le daykî xoy buwe / çunke ewro rojî dêmokratiye "
Têbînî: Husên zêrîngeran wek endamî komîtey mihelî HDK le şarî Mehabad u 'Elî Xusrewî kadrî HDK ke le serdemî komar da erkî cor be corî hebuwe le zorbey rêwresmekanî helkirdinî alay Kurdistan da rêkxerbûn u beşdarî çalakaneyan buwe. Ta êsta wêney helkirdinî ala le Mehabad, Bokan , Balanîş u ... bilaw buwetewe. Em wênaney deybînin be egerî zor î rêwresmî helkirdinî ala le Nexeden.
legel sipasî zor bo berêz Zîwer şerîfzade hawserî nemir Birayim Furuher u yay Ferîba u yay Ferzaney Furuher kiçanî kak Birayim u newey Husên Zêrîngeran bo le berdest nan u pê espardinî em wênane.
No comments:
Post a Comment