Tuesday, January 18, 2011

Mehmûdî Welîzade, wezîrî Kiştukall-i Komarî Kurdistan


Mehmûdî Welîzade le endamanî seretayî Komelley Jêkaf u le Komelle da nêwî "M.Irec- 215 " buwe.Le Nîştiman da çend babetî le buwarî pijîşkî da billaw kirdûwetewe.Le Komarî Kurdistan da kirawe be wezîrî Kiştukall.
Menafî Kerîmî le hellsûrrawanî paye berzî Komar le çawpêkewtinêk da le merr destbijêr kirdinî wezîrekan dellê:” êmeş le Mehabad danîştûekî [danîştinêkî] naasayîman pêk hêna u lew kobûneweye da destey wezîranî xomanman hellbijard u hellbijardinî wezîrekan be tewawî be pêy rawêj u allugorrî bîr u ra bû.Bo wêne Mehmûdî Welîzade ke dîpllomî kiştukamlî le Kerec wergirtbû be pêy rawêjî endamanî amade le kobûneweke da,wekû wezîrî kiştukall hellbijêr dira .êmeş rûnûsêk le birryarekanî ew kobûnewe u lîstî wezîre hellbijêrdirawekanman bo Taran u Wurmê u Tewrêz nard.(Gowarî Ruwange, jimarey 15, July 2003, Tewrêz). Mehmûdî Welîzade le rojnamey Kurdistanîş da babetî nûsîwe u ew nimûneyey xuwarewe le jimarey 92 da billaw kirawetewe ( Kurdistan, jimare 92, pêncşemo 11î Rezberî 1325)

Beşî kiştukall
M- Welîzade

Afatî Nebatat (2)

D-kuloroz: Kulorozîş yekêk lew nexoşiyane ye ke le netîcey muxtel bûnî xorakî nebatat da tewlîd debê 'elametîşî ewe ye ke gellay nebatat pinok pinokî reng zerdî lê peyda debê u ya înkî tewawî gellake zerd helldegerrê we wurde wurde ew zerdiye be sipiyetî tebidîl debê:
Ba’îsî birûzî ew nexoşî ye bûnî ahegî zore le zewî da,bo ref'î ewe eger cûtyar bîyewê zûtir mezrakey lew afate necatî bê,be taybetî solfat du fêrî bekar bênê.Meselen nîw 1 u 2 îla yek kîlo mehlûlî solfat du fêrî legell sed lîtir awî saf be hoy tirumpay mexsûs be gella zerdekan hell depirrjênê le netîceda gellakan dûbare rengî xoyan degirnewe u kesik hell degerrênewe.
We bo pêşgîrî esasî pêwîste wurde wurde le her hêktar zewî da 200 ta 500 kîlo tozî solfat du fêr billaw kirêtewe.
Nebatat mumkîne be hoy dûkellî jehrawî u ziyadî karxanecat we ya mewdayêkî ke le kûdekanî şîmiyayî da heye u dedrê be şînawerd derman daw bin.Ew dûkelle semyane zor caran le ser herdî u hêndêk wextanîş le jêr herdî da sedemey be nebatat degeyenin.Eger le serî herdî da tesîr le nebatat biken gellay giya be tewawî le beyn deba u mani'î wergirtinî xorakî hewayî debê u le netîce da be kulî ze'îf u xesar debin.
Ew dûkelle semyane ziyatir gazî gogirdyan legelle we ew gaze ke legell dûkellî le dûdkêşî karxanekanewe der dekewê be qismetî derewey gellay nebat nufûz deka u awî şîredarî gellay helldemjê le netîce de debête cewherî gogird ke giyay mehu dekatewe.Ew gaze deguncê be herdîş da biçête xuwarê u ahegêkî le zewî da heye le beynî berê.Bo pêşgîrî lew mewzû'e pêwîste ahegî zewî ziyad bikrê ye'nî aheg be 'înwanî kûd ya pêşgîrî le nexoşî herdî biden u nehêllin dûkellî zuxallî seng tuxûnî zewî bikewê.
Awêkî ke le karxaney şîmyayî u xeyre şîmyayîda karyan pê kirduwe u pîs buwe(gendaw) u be wesîley cogelan de çom u awan dekrê,eger awî ew çomane be zewî bidrê nebatat derman daw deka u ew awane gelêk wextan mîqdarêkî zoryan xwê legell e, le sûretêkda eger le her lîtirêk aw da ziyatir le yek u nîw girem xwê mewcûd bê bo nebatat u giya zerer e.Ew awe swêrane debine ba'îsî kem kirdinî aheg u manêzî u potasî herdî.
Hêndêk le kûdekan wekû kûdî mesnû'î ahekî azotî mumkîne le batî qazanc zereyan bê. Bo ewey ke cûtyar be çakî îstîfade lew kûdane bika pêwîste be lanî kemewe dû hefte pêş tow pê wer kirdin ew kûdane jêr zewî bika ta kû semêtîyan nemênê u bibne ba'îsî hêzî zewî.

Têbînî:Em wêne ye be sipasewe le kitébî " Sawucbolaxê Mokrî (Mehabad) wergîrawe,ewîş
le arşîvî seyd 'Ubeydîlay Eyûbyan (Birrek)-i wergirtûwe.

No comments: